TikTok indammen is niet taboe, maar dit is symboolpolitiek

Westerse overheden buitelen de laatste tijd over elkaar heen met wetgeving tegen de app TikTok. Zo verboden de EU, Canada en veel Amerikaanse staten hun ambtenaren het gebruik ervan op werktelefoons.

Het zijn beperkte maatregelen, vooral leuk voor de publiciteit. Ze betekenen niet direct een deuk in het bedrijfsmodel van de app, waarop meer dan een miljard mensen filmpjes met elkaar delen. Dat zou wel het geval zijn als de VS TikTok helemaal zouden verbieden, zoals sommige senatoren daar nu willen, zeker na het incident met de Chinese spionageballon. TikTok is een ‘spionageballon in je telefoon’, aldus één senator.

Het zal er wel weer niet van komen – de Amerikaanse politiek is vooral heel goed in opzichtig blaffen tegen techbedrijven, zonder ooit te bijten. Het zou ook niet de juiste weg zijn.

Want het klopt dat er een hoop mis is met TikTok, wat betreft privacy, databescherming, contentmoderatie, enzovoort. Het klopt ook dat in sommige gevallen data zijn doorgelekt naar het Chinese moederbedrijf. Maar op de meeste van die vlakken heeft TikTok niet per se een veel slechtere staat van dienst dan de meeste westerse sociale media en techbedrijven.

Meer dan een vleugje geopolitieke berekening

De vrome bezorgdheid over kwetsbare gebruikers is dus vermengd met meer dan een vleugje geopolitieke berekening. Zoals dat ook het geval was in India, dat in 2020 wel doorpakte, en TikTok helemaal verbood, samen met andere Chinese apps. Indiase gebruikers weken uit naar Snapchat, Instagram, en andere concurrenten, die ook veel geld verdienen aan het uitventen van data, en het manipuleren van de aandacht van kwetsbare, vaak jonge gebruikers.

We hebben er kortom meer aan als overheden algemeen beleid maken om zulke uitwassen in te dammen bij alle apps, in plaats van op één enkele app gerichte symboolpolitiek bedrijven. Een app waaraan – dat mag ook gezegd – bovendien heel veel mensen plezier beleven. Zo kunnen alle grote sociale media gedwongen worden tot aanpassingen, en desnoods aan banden gelegd of eventueel zelfs verboden worden.

Zoals gezegd, van de VS hoeven we op dat gebied niet veel te verwachten. De EU heeft een betere staat van dienst opgebouwd. Maar we zijn er nog lang niet, de machtsverhouding tussen grote techbedrijven en burgers is nog altijd te scheef.

Een nieuwe Franse wet versterkt het ouderlijk toezicht bij sociale media. Overheden en scholen onderzoeken hoe het gebruik van telefoons tijdens de les terug te dringen. Dat techbedrijven zoveel geld verdienen aan de filmpjes die hun gebruikers maken, zonder enige aansprakelijkheid voor die inhoud te dragen, wringt ook nog steeds. Het zijn lastige dossiers, maar overheden mogen op dat gebied harder blaffen én bijten.