Tijd voor de EU en het VK om hun verlies te slikken en weer vooruit te kijken

Bijna zeven jaar geleden koos het Verenigd Koninkrijk er in een referendum voor om zich los te maken van de Europese Unie, en bijna zes jaar geleden begonnen de onderhandelingen daarover. Maar pas sinds deze week mogen we voorzichtig hopen dat de vechtscheiding die zich sindsdien heeft afgespeeld in een nieuwe fase terecht is gekomen. Een fase waarin beide partijen ook weer vooruitkijken naar een gezamenlijke toekomst waarin ruzie niet langer de boventoon voert.

Dat was hoog tijd, nu er in Europa een grote oorlog woedt, een energietransitie te maken is en veel burgers gebukt gaan onder kosten voor levensonderhoud die de pan uit rijzen. De politieke energie die er daarnaast nog altijd werd besteed aan het uitonderhandelen van brexit was niet meer te verantwoorden.

Gelukkig dus dat de Britse premier Rishi Sunak en commissievoorzitter Ursula von der Leyen allebei wat water bij de wijn deden, en deze week een nieuw akkoord over de status van Noord-Ierland presenteerden. Het gebeurde in een sfeer die deed vermoeden dat deze derde poging om een akkoord te sluiten eindelijk enige kans heeft om door beide partijen blijvend geaccepteerd te worden.

Het vertrouwen is aan het groeien

Dat het zo lang duurde om de douanestatus van Noord-Ierland in een verdrag te gieten, is niet vreemd. Er moesten immers twee fundamenteel onverenigbare wensen in zo’n verdrag worden verenigd: de wens van de Britten om zich volledig los te maken van de EU, en de wens van beide partijen om de grens tussen Noord-Ierland en EU-lid Ierland volledig open te houden.

Omdat zoiets nooit helemaal lukt, zullen er altijd losse randjes en omslachtige procedures in zo’n verdrag zitten. Dat is alleen werkbaar als beide partijen elkaar vertrouwen. Dat vertrouwen kon nooit ontstaan onder Sunaks voorgangers. Met name Boris Johnson, die incompetentie paarde aan onbetrouwbaarheid op een manier die bijna komisch was geweest, als het niet zo tragisch was. Dat vertrouwen is nu kennelijk wel aan het groeien.

Slangenkuil

Laten we hopen dat dit zo blijft, en dat de Britse politiek als geheel ook langzamerhand uit de brexitstand komt. Dat het daar een slangenkuil blijft, bleek wel uit de machinaties waarmee oud-premier Johnson, tegenwoordig weer gewoon parlementslid, de afgelopen weken probeerde om de plannen van Sunak te saboteren. Maar als de afgelopen jaren iets bewezen hebben, is het wel dat brexit een garantie is voor verdeeldheid, zowel internationaal als in de binnenlandse politiek. Tijd voor alle partijen om hun verlies te slikken en weer vooruit te kijken.