Terug naar lang vervlogen tijden op de overloop en de magie van muziek

Laat in de avond, als alle kinderen op bed ­lagen en geacht werden te slapen, vonden mijn ouders vaak tijd om te musiceren. Vader aan de piano, moeder zingend.

Ik kon ze horen op mijn zolderkamer en sloop dan de trap af om op de overloop te luisteren naar muziek waar ik helemaal niet van hield, Schubert en zo. Maar er lag iets betoverends in wat ze deden en ik kon me er niet van losrukken.

Zelf een instrument bespelen was een ander verhaal, daar verzette ik me hevig tegen, anders dan sommige van mijn broers en zussen, die wel talent hadden. Mijn zus Petrie is zelfs zangeres en stemtherapeut geworden. Dankzij haar belandde ik al eens in de prachtige Kerkzaal van de Hermitage aan de Amstel, waar ze een Tsjaikovski-recital gaf, en ­zaterdag was het de beurt aan Sociëteit Sexyland op het NDSM-terrein in Amsterdam-Noord.

Eigen missie

Dat kwam zo. Petrie heeft met haar koor Bedside Singers de Over Hoop Prijs gewonnen, en zaterdag was de prijsuitreiking. Deze prijs voor culturele initiatieven die ‘hoopgevend, overhoophalend en vernieuwend’ zijn, ging een jaar eerder naar Sexyland, vandaar de locatie. Geen idee waarom die conceptuele club zo heet, maar het had wel wat: de Bedside Singers in Sexyland.

Niet dat verder associëren in die richting enige zin had, want de Bedside Singers hebben een geheel eigen missie: ze zingen aan het sterfbed. In hospices bieden ze mensen die de dood tegemoetgaan muzikale begeleiding. “Wij zingen voor de ziel op reis”, zei Petrie in haar dankwoord.

De Over Hoop Prijs, in het leven geroepen door kunstverzamelaar Christiaan Braun, is geen kinderachtige aangelegenheid, dat kan ik als onbevooroordeelde waarnemer rustig zeggen. Er is een geldbedrag van 25.000 euro aan verbonden en op de shortlist stonden dit jaar bijvoorbeeld ook de milieu-organisatie Urgenda en het pop-upmigratiemuseum in Heerlen.

Dat de Amsterdamse Bedside Singers – allen vrijwilligers – de onderscheiding binnensleepten, lijkt hun vleugels te geven. Nieuwe aanmeldingen stromen binnen en op tien plekken elders in het land wil men soortgelijke koortjes beginnen, zodat met behulp van het prijsgeld de organisatie ‘Bedside Singing Nederland’ begint te ontstaan.

Zwart gat

Het zou goed zijn, zei Petrie, als muziek een vaste plaats zou krijgen in de palliatieve zorg. Ze vertelde over Marjolein, een uitbehandelde kankerpatiënte die geen enkele hoop meer had, geen bezoek wilde ontvangen en de haar resterende tijd ervoer als een zwart gat. Door de komst van een muziektherapeut en optredens van de Bedside Singers brak de lucht voor haar open. In haar eigen woorden: “Voor mij is het heel bijzonder wat muziek kan doen. Het opent iets nieuws en geeft me een warm, rustig en ontspannen gevoel. Het blijkt dat er toch ruimte is voor ontwikkeling, groei, nieuwe ervaringen, heel anders dan ik me bij deze fase had voorgesteld.”

In Sexyland zongen de Bedside Singers twee van hun nummers. Fragiel en tegelijkertijd krachtig, meerstemmig en met grote rust. Mij bracht het terug naar een overloop van lang geleden.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt.