Stel naast de schrijfles ook het spiekbriefje verplicht op school

Het is maar goed dat dit stukje niet met de hand is geschreven en afgedrukt. U zou het onmogelijk kunnen ontcijferen en ikzelf ook niet.

Het is steeds erger geworden. Op de lagere school produceerde ik al geheimschrift in plaats van schoonschrift – ik hoor nóg het weerspannige krassen van mijn kroontjespen – en jarenlang verslaggeverswerk heeft de leesbaarheid van mijn gekrabbel uiteindelijk teruggebracht tot bijna nul.

En dan te bedenken dat ik nog stam uit het pre-digitale tijdperk, de jeugd van tegenwoordig maakt er helemaal een potje van. Het Platform Handschriftontwikkeling vroeg gisteren in een petitie aan de Tweede Kamer om specifieke schrijfles op school, naast het vak taal. Door de komst van computers, tablets en smartphones krijgen leerlingen nauwelijks nog een letter op papier als ze de pen moeten hanteren. “We krijgen van leerkrachten veel handschriften opgestuurd die echt onleesbaar zijn”, verklaarde het platform. De bijgevoegde voorbeelden waren akelig overtuigend.

Het slechte schrijfwerk is niet alleen een kwelling voor docenten, het schaadt ook de hersenontwikkeling van de daders. Door het fysieke schrijven ‘worden in je hersenen verbindingen gelegd, tussen je linker- en rechterhersenhelft bijvoorbeeld’, zegt Aartje Schoemaker, verbonden aan het platform. Nu heb ik begrepen dat dat hele denken over twee hersenhelften nogal een versimpeling is, en ik vrees dat bij mij de boel sowieso ernstig door elkaar is geschud, maar ik twijfel er niet aan dat het heel nuttig is dingen met de hand op te schrijven.

Ik leerde dat al op de middelbare school: had ik eenmaal de belangrijkste punten van een proefwerk op een spiekbriefje genoteerd, dan was spieken niet meer nodig. Voor alle zekerheid legde ik het briefje nog wel onder mijn rechterbeen, maar wat ik had opgeschreven was vanzelf al in mijn hoofd gekropen. Hoogleraar onderwijspsychologie Paul Kirschner zei vorig jaar in ‘Nieuwsuur’ dat het gaat om het aanleggen van een ‘motorisch geheugenspoor’, iets wat bijvoorbeeld niet gebeurt bij het mee-typen met wat een docent of professor zegt. Dan gaat informatie ‘het ene oor in en via je tien vingers er weer uit’.

Stel, naast de schrijfles dus ook het spiekbriefje verplicht, zou ik zeggen. Zelf werk ik er eigenlijk nog steeds mee. Voor elk stuk, van deze korte column tot een lang hoofdstuk van een boek, maak ik vooraf – met de hand – een puntsgewijze opzet. Het denkwerk is dan al grotendeels gedaan en dat kan ik niet anders doen dan met de pen, de computer is er volstrekt ongeschikt voor. Bij het Platform Handschriftontwikkeling zullen ze dit herkennen, sterker nog: daar is de liefde voor het handgeschrevene zo groot dat men er haast geneeskrachtige werking aan toekent. Dat zou ik dan weer wat willen relativeren, liefst in de woorden van de dichter Jean Pierre Rawie, uit zijn bundel ‘Handschrift’:

Het haalt niet uit wat of ik doe of zeg.
Ik luister naar het ruisen van de bomen
boven het gras. Ik ben al bijna weg.

Lees hier alle columns van Stevo Akkerman.