Stel je toch eens voor dat we racisme als zodanig zouden benoemen

Een vriendin die als twintiger de islam heeft verlaten, was daar op haar werk openhartig over. Ze kreeg niet veel reacties, een paar mensen prezen haar om haar moed. Maar op zeker moment begonnen collega’s in haar bijzijn vaker en openhartiger terloopse opmerkingen te maken over moslims, in de veronderstelling dat het feit dat ze ex-moslim is, automatisch betekent dat ze anti-islam is geworden en mee kon gaan in denigrerende woorden over vrouwen met hoofddoeken en ‘grapjes’ over mannen in jurken buiten de moskee na het vrijdaggebed. Niet wetende dat dit ging over de mensen die ze liefheeft en wekelijks ziet; haar moeder, zussen en vriendinnen die hoofddoeken dragen. Haar vader die elke week na het gebed nog een praatje maakt met zijn kennissen.

‘Het voelt alsof je ongevraagd tot de binnenste cirkel bent toegelaten en die cirkel in een lelijke naaktheid tegenover je is gaan staan’, zei ze over de inkijk die ze had gekregen in hoe mensen praatten als ze niet meer op hun hoede waren.

Collega’s onder elkaar

Ik moest eraan denken bij het zien van beelden van Nederlandse politieagenten die tijdens een privéreis in Parijs in de veiligheid van hun busje, als collega’s onder elkaar, racistische opmerkingen maakten over mensen met een migrantenachtergrond die ze op straat zagen. Na elke opmerking dacht ik dat het ergste was uitgesproken, maar steeds werd het zo mogelijk nog erger. Geen enkel nieuwsmedium dat erover berichtte, durfde de beelden als racistisch te kwalificeren, want stel je voor dat we racisme als zodanig zouden benoemen.

Stel je voor dat een stel racisten, die er zelf geen moeite mee hadden om volkomen onschuldige mensen als dieren in een ­dierentuin te bestempelen, zich gekrenkt zouden voelen door het etiket racist.

Stel je eens voor dat we het niet zouden afzwakken door het ‘ongepaste opmerkingen’ te noemen, zoals de meeste media deden, maar eindelijk zouden accepteren dat er heel veel racisme is in Nederland en dat ook onze instituten ervan doordrenkt zijn.

Racisme sijpelt altijd door

Dat het racisme dat achter de veiligheid van gesloten deuren wordt geuit, nooit achter die deuren blijft, maar doorsijpelt naar gedrag en de behandeling van mensen.

Dat een agent die tijdens een weekendje weg gierend ‘minder minder minder’ scandeert, niet op maandag opeens onbevooroordeeld en onbevangen zal kijken naar de Marokkaanse jongen die in een BMW rijdt.

Dat een docent die op Twitter praat over omvolking, een bedreiging is voor het ­welzijn van zijn zwarte leerlingen. Dat een makelaar die ‘grapt’ over stinkende Hindostanen, onmogelijk neutraal kan zijn bij het toewijzen van een huurwoning.

Dat we racisme normaliseren, zolang we terughoudend zijn in het benoemen ervan en het eufemistisch blijven afzwakken om de gevoelens van racisten te beschermen.

Dat racisme geen mening is en niet de rechtsbescherming verdient van de vrijheid van meningsuiting.