Scholieren zitten in de vergeethoek van het coronabeleid, betoogt Julia Steenwegen. Een echte onderwijspartij maakt heropening van de klassen tot eerste formatiepunt.
Nederland kijkt met argusogen hoe Sigrid Kaag zich zal positioneren in het formatieproces. Ze zet zich al in voor lichte versoepelingen, zoals de latere avondklok en het openen van terrassen. Ze verwees naar de jongeren, voor wie dit een verademing zou kunnen zijn. Dat diezelfde jongeren nog steeds bijna dagelijks alleen voor hun laptop zitten, werd doodgezwegen. Over het onderwijs, bibliotheken en musea wordt nauwelijks nog een woord gerept.
Kinderen uit het voortgezet onderwijs zitten voor de vijftiende week op rij voornamelijk thuis achter hun computer; veel van hen kunnen maar één dag in de week naar school. Studenten uit het hoger onderwijs krijgen al meer dan een jaar geen lessen op de campus. Als D66 haar naam van onderwijspartij eer wil aandoen en tegemoet wil komen aan haar kiezers, moet ze onderwijs onmiddellijk hoog op de prioriteitenlijst zetten.
Onderwijs op afstand doet leerlingen tekort. Zelfs in het meest optimistische scenario, wanneer we aannemen dat de kwaliteit van online lesgeven het afgelopen jaar enorm gestegen is, kunnen scholen hun taak niet volbrengen. Onderwijs gaat om veel meer dan lesinhoud.
Drie functies van onderwijs
Onderwijswetenschappers onderscheiden drie functies. Ten eerste kwalificeren: zorgen dat leerlingen bepaalde leerdoelen halen en een diploma krijgen. Docenten zetten zich al maandenlang keihard in om dit doel zoveel mogelijk te halen. Uit wetenschappelijk onderzoek van onder anderen Thijs Bol na de eerste lockdown hebben we geleerd dat dit echter niet evident is. Vooral de kwetsbaarste leerlingen lijken de dupe van online-onderwijs te zijn. Dit zal tijdens deze tweede maandenlange sluiting niet anders zijn. Een enkele dag school per week is slechts een pleister op de wonde.
De tweede grote functie van het onderwijs is die van socialiseren. Scholen spelen een cruciale rol in het doorgeven van impliciete en expliciete normen en waarden. Jongeren leren er wat ze niet thuis kúnnen leren: samenleven met elkaar. Hoezeer scholen ook hun best doen, deze functie wordt dit jaar niet vervuld wanneer jongeren de dagen alleen achter hun laptop doorbrengen. De derde functie is de individuele ontwikkeling van leerlingen. Scholen ondersteunen jongeren in hun ontwikkeling tot individuen, door hun talenten te laten ontwikkelen, in gesprek met hen te gaan en hen aan te moedigen op weg naar zelfstandigheid. Ook dit staat onder druk in een jaar waarin leerlingen voornamelijk tot eenzaamheid veroordeeld zijn.
Met het huidige beleid is het onmogelijk deze verschillende functies van scholen te vervullen. Zo krijgen leerlingen niet de leermogelijkheden waar ze recht op hebben.
Buurlanden doen het beter
Onze buurlanden slagen hier wel in. In Duitsland zijn in de meeste deelstaten de scholen open en in België wordt alles op alles gezet de scholen open te houden en zoveel mogelijk contacturen mogelijk te maken. Daar maken de ministers van onderwijs kinderen en jongeren tot prioriteit, onder andere door leerkrachten sneller te vaccineren en door het inzetten van sneltests. Daarnaast zijn bibliotheken en musea open; onderwijs overstijgt schoolgebouwen.
Demissionair minister Arie Slob zwijgt echter in alle talen. Het is helaas onvermijdelijk dat jongeren de consequenties ondervinden van deze pandemie en de noodzakelijke beperkingen. Maar niet dat we jongeren zodanig tekortdoen dat ze in de vergeethoek van het beleid eindigen.
De vraag die nu gesteld moet worden is: hoe kunnen wij onze leerlingen het recht op onderwijs verzekeren? Als Sigrid Kaag het serieus meent met haar verkiezingsprogramma, dan moeten onderwijs en het openen van de scholen zo snel mogelijk op de agenda komen.
We willen allemaal dat de terrassen binnenkort opengaan en iedereen is het telewerken moe, maar het mag niet zo zijn dat de jongeren steeds de rekening van deze crisis gepresenteerd krijgen.
Lees ook:
De middelbare school moet open, maar kan het ook?
Het kabinet besloot in februari dat de middelbare scholen weer enigszins opengingen. Waarom kon het toen wel?
Onderwijsinspectie: verbeter rekenonderwijs
Het rekenonderwijs moet beter worden afgestemd op de leerlingen. Dat stelt de Onderwijsinspectie in een rapport. Uit het onderzoek komt naar voren dat het streefniveau voor rekenen aan het einde van de basisschooltijd door nog te veel leerlingen niet wordt gehaald.
