Shell moet blijven betalen aan schade Groningen, zolang dat nodig is

Shell en ExxonMobil hebben bij het beëindigen van de gaswinning in Groningen een zeer ruime compensatie gekregen voor het gas dat in het Groningenveld achterbleef. Deze compensatie ontvingen zij in de vorm van hogere winsten voor de resterende jaren dat er nog gas wordt opgepompt, en bedraagt minstens 1,5 miljard euro. De snelheid waarmee deze grote oliebedrijven, aandeelhouders van de Nam, werden gecompenseerd voor hun ‘verliezen’, staat in schril contrast tot het tempo waarmee burgers in Groningen hun schade vergoed zien. Of nog altijd moeten wachten.

Over de aansprakelijkheid van de aardbevingsschade is heel lang getwist, en nog steeds zijn de staat en de Nam daar niet geheel over uit. De Tweede Kamer dwong Shell-directeur Marjan van Loon in 2018 min of meer tot een toezegging, dat de Nam zolang als nodig was de schade door de gaswinning zou blijven vergoeden. Maar deze mondelinge toezegging is nooit zwart-op-wit in de nieuwe contracten met de staat terecht gekomen.

Dat valt toenmalig minister Eric Wiebes te verwijten. Op papier kwam te staan dat de staat, Shell en ExxonMobil alles opnieuw mogen onderhandelen op het moment dat de gaswinning verder terug zou lopen. Er zijn geen garanties gegeven voor de periode nadat de gaswinning stopt, en dat is al volgend jaar. Er ligt alleen de toezegging dat dan naar ‘passende zekerheden’ wordt gezocht, waarmee de juristen van de grote oliebedrijven alle kanten op kunnen.

Heel Nederland heeft ook decennialang geprofiteerd

Dat is veel te weinig. In feite betekent het dat de benodigde miljarden voor de schadeclaims en de versterking van Groningse huizen neerkomen op de overheid, en daarmee op de belastingbetaler. Hoewel het redelijk is dat iedereen in Nederland wat ‘meedraagt’ van de verliezen – heel Nederland heeft ook decennialang geprofiteerd – komen Shell en ExxonMobil veel te makkelijk weg.

Dat laat zich ook zien in nieuw getouwtrek over compensaties, ditmaal voor het gebruik van de gasopslag Norg. Deze opslag moet een rol gaan spelen in het omschakelen naar ander (buitenlands) gas, maar opnieuw vraagt de Nam compensatie voor dit gewijzigde gebruik en ligt het geschil over geld bij een arbiter. Intussen belijden oliebedrijven als Shell dat ook zij op weg zijn naar een duurzame wereld. Laten ze dan ook de daad bij het woord voegen, en de beurs trekken. Voor de aanpassing van hun systemen nu Groningen dichtgaat, én voor het ruimhartig herstel van de Groningse woningen, zolang als dat nodig is.