Seksualiteit is in ieder geloof een heikel punt

In januari besloot ik geen aandacht te besteden aan de inhoud van de verklaring, omdat de opvattingen daarin geventileerd wel bekend waren. Bovendien houd ik vast aan de vrijheid van meningsuiting (behoudens ieders verantwoordelijkheid voor de wet) als een belangrijk democratisch goed. Ook orthodoxe christenen hebben recht op hun mening en de uiting ervan (behoudens ieders verantwoordelijkheid voor de wet). Wat mij betreft kan zelfs de vrijheid van godsdienst worden geschrapt uit de grondwet, omdat die vrijheid wordt gedekt door het artikel over vrijheid van meningsuiting. Een godsdienst is een opvatting over hoe de wereld in elkaar zit en hoe het leven geleefd moet worden, een opinie dus, zij het van een soms dwingende soort. Als daarmee niemand kwaad wordt gedaan is er niets aan de hand.

Nu het voornemen bestaat de tekst in ‘Jip- en Janneketaal’ uit te leggen voor de refo-jeugd, wil ik er toch iets over zeggen. Dat voornemen is zonder twijfel ingegeven door de felle kritiek die in de samenleving klonk na publicatie van de Nederlandse Nashville-verklaring. Was het de bedoeling geweest in het Sodom en Gomorra van de huidige maatschappij een duidelijke richtlijn uit te vaardigen waarachter het volk dat op redding hoopt zich kan scharen om uit de gevarenzone te geraken, nu bleek dat sommige schapen in de eigen kudde met grote vraagtekens in hun ogen een andere richting opperden, terwijl de huilende atheïstische wolven uit waren op prooi. Broeders en zusters die problemen hadden met hun ‘zelfverstaan als mannelijk en vrouwelijk’ kregen de harde boodschap dat ze welkom waren zolang ze zichzelf als verfoeilijke afwijking zagen en hun seksualiteit ‘uit’ zouden zetten, ontkennen, verbergen, verdringen. Alleen vleselijke gemeenschap tussen een echte man en een echte vrouw en uitsluitend binnen het huwelijk is toegestaan.

Ik kan me voorstellen dat mensen uit de Bijbel inspiratie putten, maar het boek – geschreven en ontstaan in geheel andere tijden – als wet voor het heden gebruiken, gaat te ver. Die orthodoxie leidt tot veel leed. We zien het ook bij andere monotheïstische godsdiensten met een heilig en multi-interpretabel boek.

Seksualiteit is in ieder geloof een heikel punt. De meest simpele, meest oorspronkelijke behoefte van ieder levend organisme, zich voort te planten en zichzelf en een ander plezier te verschaffen, wordt gezien als duivels gevaar en gebruikt als disciplinair onderdrukkingsmiddel. Waartoe dat leidt zien we in de katholieke kerk. Niet alleen in de vorm van wijd verbreid seksueel misbruik door celibataire priesters met macht over hun kudde, maar ook in gedwongen tewerkstelling en mishandeling van meisjes en vrouwen die het ‘verkeerde pad’ op waren gegaan. Tot in de hoogste kerkelijke kringen is de hypocrisie over homoseksualiteit van een adembenemend kaliber. Homoseksualiteit officieel in alle toonaarden afkeuren, maar zelf als kerkvorst schandknapen voor hun diensten betalen. Jezus zou ze hun tempel uitranselen.

Hypocrisie

Zo is de gewetensnood waarin de Nashville-verklaring jonge, zoekende mensen zal brengen een schadelijke poging een ijzeren greep op hun leven te houden. Ieders verantwoordelijkheid voor de wet, waarbij de vrijheid van meningsuiting gedijt, behelst ook de integriteit van het lichaam. Je mag niemand tegen zijn zin aanraken.

Ik beschouw de geestelijke dwang van de Nashville-verklaring als een vorm van aanraken, die ons wetboek verbiedt. Voor zover ik de leer van Jezus Christus ken was dat vooral een programma van liefde, mededogen en vrijheid. Hij ontworstelde zich aan orthodoxie en hypocrisie. Aan hem mogen jongeren een voorbeeld nemen.

Nelleke Noordervliet (Rotterdam, 1945) schreef meerdere romans, novelle’s en theaterstukken. In 2018 won ze de Constantijn Huygens-prijs voor haar gehele oeuvre. In haar column in Trouw bespiegelt ze tweewekelijks op de actualiteit.