Opinie
Schijn bedriegt: In CO2-reductie is Nederland kampioen achterblijven
Berichten over de schonere economie geven een vertekend beeld. De CO2-reductie loopt achter, schrijft Olof van der Gaag, directeur Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE).
De Nederlandse economie werd het afgelopen jaar sterker én schoner: de economische groei was bijna 3 procent terwijl de CO2-uitstoot afnam met bijna 4 procent, berichtte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op 14 augustus. Cijfers waar zowel de VVD als GroenLinks z'n vingers bij af kan likken. De tijd dat politici moeten kiezen tussen een schonere óf een sterkere economie is voorbij.
Als we dit kunstje tot 2030 jaarlijks herhalen, is de Nederlandse CO2-uitstoot gehalveerd, zoals de regering beoogt met het klimaatakkoord. En hoeven we niet bang te zijn voor verlies aan welvaart en werkgelegenheid, integendeel. Is het dan onnodig dat premier Rutte het klimaat als een van de twee grote projecten van deze regering ziet - en is het voor het laatst dat klimaatminister Wiebes (naar eigen zeggen) van de vermoeidheid per brancard zijn vakantievliegtuig in ging?
Zo makkelijk is het waarschijnlijk niet. De mooie CO2-score is namelijk het gevolg van toevalstreffers. Het gasverbruik is verminderd, niet door woningisolatie en warmtepompen maar door warmer weer. En elektriciteit is 'schoner' geworden: niet doordat zon en wind de kolencentrales vervangen maar doordat we meer zijn gaan importeren - en de bijbehorende vervuiling niet meetelt voor Nederland. De uitstoot van bijvoorbeeld industrie, landbouw en transport zijn ook afgelopen jaar 'gewoon' gestegen.
Dit patroon hebben we in Nederland vaak gezien: de werkelijkheid is nogal weerbarstig in de omslag naar een schone economie. Ten onrechte denken sommige mensen dat Nederland hierin voorop loopt en de 'Gekke Henkie' is van Europa door meer te doen, bijvoorbeeld met de ambitie van de regering en het klimaatakkoord om de CO2-uitstoot te halveren.
Onaantrekkelijk
Gedreven door zorgen over koopkracht en concurrentie-kracht kan het onaantrekkelijk lijken om zo voorop te lopen. Maar de werkelijkheid is dit: Nederland is koploper achterblijven en moet allereerst heel hard werken om deze achterstand in te halen.
Enkele feiten:
Nederland heeft na Luxemburg de hoogste CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking: 11,5 ton per jaar, waar het Europese gemiddelde 8,4 is.
De Nederlandse CO2-reductie vanaf 1990 is het laagst van Europa. Nederland scoorde -12 procent waar Europa gemiddeld tot -24 procent (zie illustratie) kwam.
Met 6 procent duurzame energie wisten we slechts Luxemburg achter ons te houden, het Europese gemiddelde is 17 procent.
Nederland is dus bepaald niet overhaast uit de startblokken geschoten. De Nederlandse ambitie van 49 procent minder is overigens niet goed voor 'goud': Duitsland streeft bijvoorbeeld naar 55 procent CO2-reductie en het Verenigd Koninkrijk naar 57 procent. Uiteindelijk tellen natuurlijk niet de doelen die je stelt maar de doelen die je haalt. Volgens Pieter Boot, hoofd klimaat en energie van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) moet Nederland daarvoor tussen 2016 en 2030 vier keer zoveel presteren als van 1990 tot 2016. Dat vergt een topsportmentaliteit.
De les is niet dat we onze ambities moeten matigen, de les is dat we moeten zorgen dat we ze (eindelijk) gaan waarmaken. Deze regering wil daar terecht aan werken. Tientallen organisaties onder leiding van Ed Nijpels zijn nu halverwege die klus. Het PBL rekent op dit moment door of de maatregelen voldoende concreet en stevig zijn om de doelen te behalen.
Ongetwijfeld is de conclusie dat daarvoor nog veel werk moet worden verzet in de tweede helft van het klimaatakkoord. Laten we dat dan ook doen, ook wanneer het lastig is - en ons niet laten remmen door de angst dat we te veel doen of te ver voor de troepen uit lopen.
Lees ook:
Bedrijven meten hun CO2-uitstoot nog nauwelijks
Om bij te kunnen dragen aan de klimaatdoelen moeten organisaties eerst weten hoeveel CO2 zij eigenlijk uitstoten. Maar dat meten staat nog in de kinderschoenen, blijkt uit onderzoek onder accountants.
Het is tijd dat bedrijven meer gaan betalen voor CO2-uitstoot
De lage Europese prijs die Nederlandse bedrijven betalen voor hun CO2-vervuiling geldt als lachertje, al jaren. Vandaag start daarom de protestcampagne ‘Carbon Killer’. Ondertussen maakt het kabinet plannen voor een eigen Nederlandse CO2-prijs.
