Rutte IV haalt het einde van het jaar wellicht niet. Daarna wordt het hetzelfde, maar dan erger

Er zijn verschillende manieren om naar de huidige opstand tegen het stikstofplan van Rutte IV te kijken. Je kunt je verheugen dat er een frisse lucht opstijgt nu coalitiepartijen VVD en CDA het contradictoire debat met hun eigen regering opzoeken. Geen kadaverdiscipline! Maar het is juist door het ontbreken van deze blinde gehoorzaamheid dat nu al, amper zes maanden na de geboorte van dit kabinet, een odeur van ontbinding uit Rutte IV opstijgt.

De symboliek was troef bij het VVD-congres afgelopen zaterdag. Een premier als een zoutpilaar, onbewogen, strak gezicht, gestoken in onbevlekt wit overhemd: in de ochtend nog klaar voor het prolongeren van zijn huwelijk dat ’s middags, na de stemming, het aanzien van een scheiding aannam.

Tegenover hem een VVD-lid, een vrouw in een rood jasje, die de nederlaag van haar premier met een vreugdedans vierde. Wat had Mark dolgraag een stier willen zijn. Laatste keer dat hij een revolte binnen de eigen gelederen het hoofd moest bieden was alweer tien jaar geleden (zorgpremies). Maar nu leek die dansende mevrouw een fin de règne, het einde van een heerschappij, aan te kondigen. Alsof de houdbaarheidsdatum van de premier in Halfweg werd vastgesteld: ergens in het eerste of tweede jaar van zijn amper nog op gang gekomen vierde kabinet. De magie is verdwenen en niemand die hierom lijkt te treuren: de Rutte-vermoeidheid heeft toegeslagen.

Waarom zou je je identiteit verloochenen?

En reken niet op D66 om de morrende partners een helpende hand toe te reiken. Jan-Willem en Anne-Marijke hebben zoals de meeste D66’ers weinig op met de geur van mest en hooi. Ze leven in de bruisende steden, ver van de boeren, tussen hun bakfietsen, thuisbezorgde sushi’s en elektrische Tesla’s. Bovendien is D66, binnen de coalitie, dé klimaatpartij met een klimaatminister die eerder al zichzelf als ‘klimaatdrammer’ had gekroond. Waarom zou je dan je identiteit verloochenen?

Over het stikstofplan hoort u me niet. Geen deskundigheid in huis en geen zin om te moeten kiezen tussen heideplanten, korstmossen of huisjesslakken en de boer op zijn ontregelende tractor. Hoewel ik 11 miljoen varkens en 99 miljoen kippen een beetje te veel van het goede vind. Maar ook vind ik het opmerkelijk dat een drastisch en omstreden plan dat veel verzet oplevert, gepresenteerd wordt midden in een inflatiecrisis, koopkrachtcrisis met exploderende energieprijzen, woningnoodcrisis, asielcrisis, lerarencrisis, wachtlijstencrisis in de zorg, een nog hinkende energietransitie en een nucleaire vogel bijna in de lucht. Maar ja, de ruimte op de Postzegel aan Zee ontbreekt en ik snap ook dat je niet langer goed kunt functioneren met een vliegveld, een varkensstal en een vierbaansweg met stilstaand verkeer in je achtertuin.

Goed, Rutte IV haalt het einde van het jaar wellicht niet. Deze coalitie staat nu op 29 zetels verlies, CDA en D66 worden gehalveerd terwijl Rutte ‘iets anders gaat doen’. Na de nieuwe verkiezingen zal het hetzelfde worden maar dan erger: minimum zes partijen zullen nodig zijn voor een coalitie. Mits Pieter Omtzigt intussen zijn Macronnetje gaat spelen, zijn partij Lopen Maar! opricht, links en rechts vernietigt om uiteindelijk met een burn-out in het torentje te gaan puffen.

Drie keer per week werpt columnist Sylvain Ephimenco zijn blik op de actualiteit. Lees zijn columns hier terug.