Racisme en haatreacties laten altijd hun sporen na

Sylvana Simons, Amsterdams gemeenteraadslid voor BIJ1

“Ik vind het verschrikkelijk dat iemand als Seada tot dit besluit moet komen. Maar ik begrijp het natuurlijk heel goed. Ik weet als geen ander hoe het is om doodsbedreigingen en haatmails te krijgen: heel ongezond voor de ontvanger. Ik heb er alle begrip voor als mensen zeggen: dit heb ik er niet voor over.

Of ik het zelf erg vind dat 140 mensen onlangs hun abonnement op de Vara-gids hebben opgezegd, omdat ik op de cover stond? Om heel eerlijk te zijn: I don’t care. Het gaat niet om mij. De echte vraag is: wat zegt het over onze samenleving dat zwarte opiniemakers zo onder vuur liggen? Hoeveel witte collega’s maken dit mee? Wie moet er worden aangevallen, wie moet er in gevaar zijn, voordat we aan de bel trekken?

Ik ben zelf nogal teleurgesteld in de media. Die houden vast aan een valse neutraliteit en aan journalistieke principes: als er een aanleiding is, publiceren ze een stukje. Maar zo behandelen jullie alle bedreigingen aan het adres van Seada Nourhussen, Clarice Gargard, Jeffrey Afriyie, Sunny Bergman – en zo kan ik nog wel even doorgaan – als incidenten.

Terwijl al die gevallen met elkaar zijn verweven. Het gaat om structureel racisme. Waarom spreken de media zich niet radicaal uit tegen dit gif in onze samenleving? Op welke manier nemen ze hun verantwoordelijkheid? U schrijft nu dit stukje omdat Seada haar pen neerlegt, maar waarom schrijft u dit nu pas? Was u drie weken geleden ook geïnteresseerd in alle bagger die zij over zich heen krijgt?

U vroeg eerder: wat doet al die negativiteit op sociale media met een mens. Het antwoord is: Nobody cares! Nobody cares! Tenzij het nieuws is. Daar zit bij mij wel wat pijn: ik maak al vijf jaar mee wat Seada en Clarice nu meemaken. Ik had gewild dat de media eerder stelling hadden genomen. Ik mis de collectieve verontwaardiging.

Het is de hoogste tijd voor zelfreflectie. Ja, ook voor de mensen die haatmails versturen. Waarom schrijven zij boze brieven naar de zwarte columnist? Omdat die iets heeft gezegd wat hen raakt of pijn doet. Onderzoek liever waaróm het zeer doet, in plaats van iemand dood te wensen.

Maar ook voor de media zou zelfreflectie goed zijn. Vraag je af: wie krijgt er een platform op welk moment, hoe structureel is onze support voor zwarte opiniemakers, hoe structureel verwerpen we racisme?”

Cees van der Laan, hoofdredacteur Trouw

“Ik betreur het zeer dat Seada heeft besloten met haar column te stoppen. In dit huidige gepolariseerde tijdsgewricht hield zij wit Nederland een spiegel voor. Seada deed dat scherp, schurend, soms over het randje: precies wat je van een goede columnist verwacht.

In de diverse gesprekken die ik met haar heb gehad heb ik steeds het belang van haar column benadrukt en haar ook nadrukkelijk gevraagd te blijven. Maar dat wilde ze helaas niet. Ook wilde ze niet in een interview haar motieven uitleggen of afscheid nemen van onze lezers in een column.

Ik heb begrip voor Seada’s besluit. De stortvloed aan negatieve, soms racistische reacties, was groot. Alle columnisten kunnen hierover meepraten, maar bij Seada liep het de spuigaten uit. Dat dit je op een gegeven moment te veel wordt, snap ik wel. Als samenleving moeten we ons schamen dat dit Seada en andere moedige mensen overkomt.”

Clarice Gargard, NRC-columnist en programmamaker

“Bijna achtduizend reacties ontving ik, nadat ik afgelopen weekend een live-registratie op Facebook plaatste van de anti-zwartepietdemonstratie waaraan ik meedeed in Amstelveen. Racistische beledigingen, seksistische haat, doodsbedreigingen. Ik heb aangifte gedaan.

Van jongs af aan krijg ik racistische opmerkingen naar mijn hoofd geslingerd. En sinds ik als anti-racist het opinieveld ben ingerold, verrast de bagger die dagelijks over me heen wordt gestort me al helemaal niet meer. Van ‘rot op naar je eigen land’ tot aan ‘zwartjoekel’.

Mensen zien een foto van een vrouw boven mijn stukken staan, een zwarte vrouw nog wel. Daar wordt fel op gereageerd. Het gros van de reacties gaat nul over de inhoud van mijn columns, maar over mij als persoon.

Ik heb online drempels opgeworpen, zodat mensen mijn e-mailadres niet een, twee, drie kunnen vinden. En de opinie-redacteuren gevraagd mij geen haatmails door te sturen. Ze krijgen veel reacties op mijn columns, maar wat daarin staat hoef ik niet te horen. Op sociale media krijg ik al genoeg te verduren.

Alle haat vergt veel van me, de berichten slurpen energie. En doen me eenzaam voelen. Net als Trouw onderschat NRC de impact en de hevigheid van alle bagger aan mijn adres. Ik zou het fijn vinden als ze me zouden vragen hoe ze me beter kunnen steunen.

Vaak heb ik er, net als Seada, aan gedacht te stoppen. Maar ik zet vooralsnog door, in de hoop dat er iets verandert aan de problemen die zo diep in onze samenleving zijn geworteld: institutioneel racisme en andere vormen van uitsluiting.

Want de media en politiek hebben het bestaan van racisme, dat al ver voor de komst van sociale media sluimerde, lang genegeerd. En nog steeds nemen ze er niet expliciet stelling tegen. Op Facebook, Twitter, maar ook offline is het zelfs gepermitteerd om uitgesproken racistisch te zijn.

Waarom hebben kranten geen deelredactie ‘raciale ongelijkheid’ , net als de afdelingen ‘economie’ of ‘zorg’? Waarom worden anti-racisten als ik in deze samenleving als onaangenamer ervaren dan racisme zelf? Waarom wordt racisme getolereerd? We moeten het beestje bij de naam noemen.”

Monic Slingerland, Chef opinie van Trouw

“Ik ontvang per mail de lezersreacties op columns. Ook op die uit de pen van Seada. Ze kreeg waardering van het publiek, maar ook kritiek. De scheldbrieven plaatsen we niet, de inhoudelijke reacties wel. Maar van bepaalde brieven ben ik zeker geschrokken.

Toch was het gros van de lezersreacties anders van toon dan de respons op Twitter. Toen ze een column wijdde aan die online rottigheid, schreven vele lezers dat ze nu pas begrepen waarom Seada zich vaak zo aangevallen voelde.

Ik stond en sta als chef opinie vierkant achter Seada. Op Twitter kon ik haar niet beschermen, noch tegen de ombudsman van Trouw, die zich kritisch heeft uitgelaten over een column van haar. Dat mag hij vanuit zijn onafhankelijke positie doen. Maar misplaatste reacties van lezers hield ik uit de krant, ik stuurde ze niet allemaal door naar Seada. Haar columns zorgen mede voor een kleine beweging in de publieke mening, die je nu ziet in het zwartepietendebat, waarbij er meer besef komt van verborgen racisme in Nederland.”

Harriet Duurvoort, Volkskrant-columnist

“Terwijl Seada heel scherpe stukken over racisme schreef, vind ik mezelf meer een columnist uit het midden. Maar ook ik krijg regelmatig racistische tirades over mij heen.

Het hoort bij het vak van columnist, uitdelen en ontvangen. Je hoopt op discussie, een uitwisseling van argumenten. Kritiek is best, maar racistische scheldkanonnades hebben daar niets mee van doen. Het is dreigend en beschadigend. De haat beïnvloedt de thema’s in mijn columns soms. Dan schrijf ik bijvoorbeeld een stuk over de zorg, om even op adem te komen.

Freelance columnist is een solitair bestaan. Ik kom haast nooit op de krant. Collegiaal contact heb je gek genoeg het meest op dat vermaledijde Twitter. Het zou helpen als redactieleden af en toe een bemoedigend mailtje zouden sturen, waarin ze je sterkte wensen als je weer eens publiek aan flarden wordt gescheurd. Ik ben ook erg voor een redactiebijeenkomst waarin de haat waar sommige journalisten en columnisten aan worden blootgesteld eens wordt geadresseerd.

Dat Seada is gestopt vind ik een aderlating voor Trouw. Voor het hele Nederlandse medialandschap trouwens. Het was mooi dat er in de witte mainstream media een fel anti-racistisch geluid klonk, tegenover columnisten als Ephimenco. Nu zit ze als hoofdredacteur van One World in een anti-racistische bubbel. Maar willen vrouwen zoals wij niet langer gereduceerd worden tot onze kleur of sekse, dan moeten we onze stemmen ook in de witte bubbels blijven laten horen.”

Lees ook:

Wordt racisme het nieuwe normaal?

Hoewel strafbaar, binnen bepaalde subculturen is discriminatie gangbaar. Hoe te voorkomen dat racisme het nieuwe normaal wordt?

Lees de columns van Seada Nourhussen voor Trouw terug