Perverse rijkdom dankzij een bedrijf dat ziekenhuizen arm maakt

Stel, je moet naar het ziekenhuis. Grote kans dat je patiëntgegevens worden opgeslagen in een systeem van het Nederlandse softwarebedrijf ChipSoft. Voor 70 procent van de ziekenhuizen verzorgt ChipSoft de ICT. Dat doet het bedrijf goed: ziekenhuizen zijn over het algemeen tevreden over de kwaliteit.

Maar er zijn wel een paar problemen, meldde NRC onlangs, waarvan het grootste misschien wel het prijskaartje is: ziekenhuizen betalen miljoenen voor de aanschaf van de software, daarna zijn er jaarlijkse licentiekosten en bij een nieuwe versie worden er opnieuw aanschafkosten gerekend. Vooral kleinere ziekenhuizen moeten hierdoor schipperen met hun budgetten. (Ik fantaseer even: ‘Die nieuwe operatiekamerapparatuur moeten we misschien maar laten zitten, anders kunnen we onze elektronische patiëntendossiers niet meer betalen…’)

ChipSoft boekt winsten die in de tientallen miljoenen lopen, een winstpercentage van boven de 40 procent was de afgelopen jaren niet uitzonderlijk. Oprichters Gerrit en Hans Mulder stonden in 2021 op plek 49 van de Quote 500 met een vermogen van 730 miljoen euro.

‘De overheid heeft dit aan de markt overgelaten’, klaagt een ziekenhuisbestuurder tegen NRC. ‘We moeten ons afvragen of dit niet gewoon bij de vitale infrastructuur hoort, in plaats van bij commerciële marktpartijen.’

Een terechte vraag. Het is niet zo dat de mensen achter ChipSoft niet rijk zouden mogen worden, het is vooral zo dat het ­bedrijf ziekenhuizen niet arm zou moeten maken.

Goed, laten we zeggen dat je na je ziekenhuisbezoek weer hersteld bent en voor het eerst weer op eigen houtje boodschappen gaat doen. Het is schrikken van de prijzen. Op tv heb je er al over gehoord: de oorlog in Oekraïne, natuurlijk! Graan, zonnebloemen, energiecrisis, heel begrijpelijk. In oorlogstijd moeten we allemaal pijn lijden. Logisch.

De meest perverse aftakkingen van het vrijemarktdenken

Alleen lijdt niet iedereen pijn. Journalistiek platform Follow The Money (FTM) toonde onlangs aan hoe naar alle waarschijnlijkheid het gedrag van speculanten bijdraagt aan de stijging van voedselprijzen. Politici in onder meer de Europese Commissie zijn zich hiervan bewust, maar, schrijft FTM: ‘De geschiedenis wijst uit dat als puntje bij paaltje komt, beleidsmakers hun oren vooral laten hangen naar de lobby van financiële grootmachten als investeringsfondsen en beleggingsinstellingen’.

Het is niet zo dat speculanten niet rijk zouden mogen worden, het is vooral zo dat hun speculeergedrag andere mensen, die toch al in kwetsbare omstandigheden ver­keren, niet arm zou moeten maken.

Rijk worden dankzij ziekte of honger: het is een van de meest perverse aftakkingen van het vrijemarktdenken. Zulke rijkdom is geen resultaat van verdienste, maar van misbruik. Juist om de vrije markt gezond te houden en voor iedereen te laten werken, zou de overheid vaker moeten ingrijpen bij zelfverrijking ten koste van kwetsbaren.