Op de Europese Top in Maastricht gebeurden vreemde dingen

Ook als het heel gewoon is, is het een hele toestand. In Brussel is wel vaker een Top. Dat er dan wat metro-ingangen zijn gesloten, daar kijkt niemand meer van op, net zo min als van de eindeloze politie-escortes door de stad, om regeringsleiders aan en af te voeren, van de politiebusjes op iedere straathoek, van de rollen prikkeldraad en de betonblokken op de weg. Deze week is het weer zover.

Maar wat een soesa zo’n top is voor een stad, blijft altijd wat onderbelicht. Zonde, blijkt nu er een website is ter nagedachtenis aan de top in Maastricht in december 1992. Toen ontwierpen de regeringsleiders het Verdrag van Maastricht, de basis voor de invoering van de euro.

Maastricht: nachtenlang vergaderen, eindeloos palaveren

Het was, zoals dat hoort, een bijeenkomst die moeite kostte, met lange onderhandelingen en moeizame compromissen. Van nachtenlang doorwerken, eindeloos palaveren tot een uiteindelijk resultaat: de handtekeningen van de 24 ministers van financiën en buitenlandse zaken onder een dik boekwerk. Europa ging één worden in munt, maar ook breder.

Het moment van ondertekening was bijna magisch geweest, bij gedimd licht. Maar wie wist dat de sfeerverlichting, die op het moment suprème zo feeëriek scheen, helemaal de bedoeling niet was? Het was het gevolg van een uitgevallen stop op een volstrekt overbelast elektriciteitsnetwerk dat helemaal niet was berekend op tientallen televisieploegen.

De koningin hield voet bij stuk: er werd uitgebreid geluncht

Pas nu is het bekend, dankzij een website waarop de caféhouders, hoteliers en ambtenaren van destijds vertellen wat er achter de schermen geregeld moest worden en wat er ondanks alle protocollen nog maar nèt goed ging.

Op ‘Geheugenlandschap Maastricht 1992’ vertelt bijvoorbeeld hotelier Camille Oostwegel van chateau Neercanne hoe de lunch met regeringsleiders die koningin Beatrix had georganiseerd op zijn kasteel, bijna niet doorging.

“Koningin Beatrix stond daar, op de trap”, vertelt Oostwegel. Op één van de eerste mobiele telefoons werd ze gebeld: premier Lubbers. “Majesteit”, zei die, “Alles loopt uit. We moeten de lunch inkorten. Even snel een broodje, meer tijd is er niet”. Maar de koningin hield voet bij stuk. De uitgebreide lunch ging door, en werd later gezien als het keerpunt in de moeizame besprekingen.

'Meneer Kohl, mag ik uw broek aan?’

“Het is hier net Frankrijk”, had de Franse president François Mitterrand verheugd uitgeroepen toen hij het uitzicht vanuit het zwaarbewaakte kasteel bewonderde. Daaromheen had men in de weken vooraf kilometers prikkeldraad gelegd. Een karrespoor naar België was geasfalteerd omdat de super-Mercedes van de Duitse bondskanselier Kohl er anders niet zou kunnen keren.

Er gebeurden wel meer vreemde dingen. “Mag ik uw broek hebben?”, vroeg een werkstudente aan Kohl, toen ze zijn jas wilde aannemen. En de protesterende boeren op het Vrijthof werd wijsgemaakt dat ze met de minister van landbouw in gesprek waren, terwijl het eigenlijk de Maastrichtse burgemeester was.

Voor de meeste Europese hoofdsteden is het inmiddels routine, een Top. Maar denk ook even aan Chisinau, de hoofdstad van het armste land in Europa, Moldavië, waar in juni de veertig regeringsleiders van de Europese politieke gemeenschap komen logeren. Daar moeten ze alles nog leren.