Ook op Twitter moet de verslaggever niet oordelen

De kwestie

Mag een journalist op Twitter een ­mening uitspreken? Volgens de BBC niet, is op 14 maart in deze krant te lezen: voetbalpresentator Gary Lineker mag voorlopig niet op televisie, nadat hij zich in felle termen had uitgesproken tegen het Britse asielbeleid. De BBC schrikt van de bijval die de oud-voetballer krijgt en heft de schorsing al snel op.

Veel Trouw-redacteuren zijn ook actief op Twitter, onder hun eigen naam maar met vermelding van hun functie. Vooral om de aandacht te vestigen op het nieuws en op ontwikkelingen op het terrein waarover ze schrijven.

Een zoektocht de afgelopen drie maanden laat zien dat ze vrijwel nooit een mening geven. Soms wijst een verslaggever een politicus op een onjuistheid, zoals deze week een politiek verslaggever doet bij BBB-leider Caroline van der Plas. Die is verontwaardigd over het bericht dat oud PvdA-leider Samsom in zijn huidige rol als EU-ambtenaar zou hebben geadviseerd Nederlandse boeren gedwongen uit te kopen. Het is nu eenmaal de rol van ambtenaren om te adviseren, tekent de verslaggever aan op Twitter, politici beslissen.

Men kan een mening lezen in de opmerking van de verslaggever asiel­zaken, die het ‘fascinerend’ noemt dat staatssecretaris Eric van der Burg ‘lak’ heeft aan de uitspraken van lagere rechters, die in december vorig jaar het kabinetsplan tegen gezinshereniging onwettig verklaren.

In de week daarop reageert een van de politieke verslaggevers op het incident tijdens de D66-campagne, waarbij lijsttrekker Sigrid Kaag wordt ontvangen door een groep burgers met brandende fakkels. Hij twittert over ‘fakkeldragende volidioten’.

Deze verslaggever reageert later op een Twitterfilmpje van Wybren van Haga, waarin dit Kamerlid het doet voorkomen alsof hij ‘net’ te laat is voor een debat dat hij zelf had aangevraagd. Dat filmpje maakte Van Haga uren ­later, noteert de politieke redacteur.

De standpunten

Zoals in het nieuwsbericht over Gary Lineker staat, speelt volgens de BBC het ‘neutraliteitsbeginsel’. Met hulp van een aparte code voor sociale media wil de omroep vermijden dat het erop lijkt dat men partij kiest. Dit is een journalistiek uitgangspunt dat meer media-organisaties hanteren, en bij Trouw is uitgewerkt in een scheiding tussen verslaggeverij en hoofdredac­tioneel commentaar.

De asielverslaggever twittert vrijwel uitsluitend over nieuws. “Ik wil niet partijdig overkomen.” De tweet over de staatssecretaris tikte hij direct nadat bekend werd dat Van der Burg in hoger beroep ging. “Op Twitter tik je een beetje in de sfeer van het moment.” De kwalificatie ‘heeft lak’ aan lagere rechters kan opiniërend overkomen, zegt hij achteraf. “Hoewel deze tweet vooral een observatie is, ik zeg niet iets zoals dat de staatssecretaris moet opstappen. Maar ik had het meer feitelijk kunnen houden.”

Ook ‘fakkeldragende volidioten’ werd getwitterd in de hitte van het moment. “Ik maak me zorgen over de verruwing van het politieke debat”, zegt de politieke verslaggever achteraf. Hij kan zich wel voorstellen dat zijn eigen woordgebruik ook niet direct depolariserend was. “Ik had beter iets kunnen zeggen over de actie, niet over de mensen zelf. Maar ik vind dat je er best iets over mag zeggen op Twitter, die verruwing is een ontwikkeling waarop ik wijs.”

De verslaggever groeide op met Twitter. Hij wijst erop dat er geen regels zijn voor Trouw-redacteuren op sociale media. Hij is ook niet aangesproken op zijn tweet. “Om nieuws te volgen is Twitter bijna onmisbaar, veel dingen lees je daar voor het eerst.”

Het oordeel

Onpartijdigheid is belangrijk voor Trouw en het is daarom goed dat redacteuren zich niet uitspreken, en al helemaal niet over hun eigen onderwerp. Een beetje kritiek kan, als gewezen wordt op feitelijkheden: zie het ‘net te late’ Kamerlid en de ‘adviserende’ ambtenaar.

Het is goed om – soms ongeschreven vuistregels – te herhalen, en ook onderling te bespreken. Hou je op sociale media ver van meningen over je eigen onderwerp, en bedenk ook dat je oordeel over andere zaken de indruk kan wekken dat de krant partij kiest. Vermijd formuleringen die opiniëren en polariseren, zoals ‘lak hebben aan’ en ‘volidioot’. Zet deze vuistregels in het redactiehandboek.