Ook mbo’ers hebben recht op een titel

Voor de samenleving zou het een weldaad zijn als een internationaal erkende titel binnen bereik komt van een grotere, meer diverse groep jongeren, meent beleidsadviseur Jan van Ravens. Hij pleit voor een associate degree voor mbo’ers.

Terecht neemt minister Dijkgraaf van onderwijs forse maatregelen om het middelbaar beroepson­derwijs te versterken. Hij investeert 4,4 miljard euro in vijf jaar, maar ziet daarbij een gratis maatregel over het hoofd.

In de Verenigde Staten en Canada krijgen mbo’ers al meer dan honderd jaar een titel. Deze heet associate ­degree en gaat vooraf aan de bachelor en master voor afgestudeerden aan het hoger beroepsonderwijs en de universiteit. De titel verleent de mbo’ers in Noord-Amerika respect en aanzien. Hij verhoogt de aantrekkelijkheid van de community colleges, waar zeer diverse studies worden aangeboden, en stimuleert jongeren hun opleiding af te maken. Daarna gaan deze meestal aan het werk, want er is geen prikkel om verder te studeren voor een titel; die hebben ze al.

Meteen aan de slag

Dit is precies wat we nodig hebben in Nederland: de arbeidsmarkt schreeuwt om mbo’ers, en de sociale ongelijkheid wil maar niet afnemen. Meer jongeren moeten de beroepsopleidingen doorlopen en dan meteen aan de slag. En het zou een weldaad voor onze samenleving zijn als een titel binnen bereik komt van een grotere en meer diverse groep jongeren.

Mijn uitvoerige analyse ‘AD naar mbo’, op janvanravens.com, laat zien dat de associate degree van hetzelfde niveau is als drie jaar mbo in Nederland, zij het dat de Amerikanen ver achterblijven qua vakspecifieke kennis en vaardigheden. Maar de titel kan vanwege internationale afspraken in Unesco-verband, niet na het tweede of derde jaar mbo worden ­gegeven; vier jaar mbo is het minimum.

Hbo kreeg titel cadeau

Er is een complicatie: de associate degree bestaat al in Nederland. Enkele jaren geleden werd de titel cadeau gedaan aan het hbo, dat altijd wel openstaat voor een nieuw verdienmodel. Het gevolg van deze beleidsblunder is dat duizenden jongeren na vier jaar mbo nog eens twee jaar lang in het hbo studeren voor een titel waar zij al lang en breed recht op hebben. Dat is verdraaid ­onhandig in een land dat krakend tot stilstand komt door een tekort aan vakmensen.

De minister moet dus als de wiedeweerga de associate degree verruimen naar het mbo. Dat zal net zulke effecten gaan hebben als in Noord-Amerika: de titel trekt dan extra jongeren naar het mbo en vormt een extra prikkel de opleiding af te maken. En, niet onbelangrijk in een krappe arbeidsmarkt met een grote tekort aan vaklieden, dit neemt de verleiding weg om daarna nog langer in het onderwijs te blijven hangen. De analyse ‘AD naar mbo’ bevat praktische tips voor het kabinet om dit bestuurlijk en beleidsmatig voor elkaar te boksen. Er is haast bij, want elk jaar dat hij wacht raken er meer mbo’ers gedupeerd door het volgen van een overbodige opleiding in het hbo.

Via U-bocht erkende titel

Er is ook een tip voor mbo’ers zelf, mocht de minister dit politiek niet trekken. Zij kunnen Dijkgraaf dan helpen door druk te zetten via een U-bocht. Dat houdt in dat zij fysiek of online naar een community col­lege in de Verenigde Staten afreizen. Ze kunnen daar vrijwel gratis de associate degree ophalen op basis van vrijstellingen, om terug in Nederland een mondiaal erkende titel te kunnen voeren.

Met zo’n voldongen feit kan de minister met een gerust hart overstag. Hij zal wel moeten. Met zo’n zelfde U-bocht heeft het hbo destijds de mastertitel binnengehaald.

Mbo’ers zijn merendeels mensen die op 12-jarige leeftijd te horen kregen dat havo en vwo er voor hen niet in zou zitten. Er zijn nog maar weinig landen die zo vroeg selecteren, en nergens krijgt zo’n enorm aantal kinderen een dergelijke dreun te verwerken. Als we daar nog steeds niets aan willen doen, dan zouden we deze groep toch op z’n minst met het respect kunnen behandelen dat zij verdient.

Lees ook:

Weer minder mbo-studenten. ‘Vitale sectoren gaan hierdoor vastlopen’

Het aantal studenten dat zich aanmeldt voor een mbo-opleiding is verder gedaald. De MBO Raad maakt zich zorgen. ‘Vitale sectoren gaan vastlopen.’

Minister belooft honderden miljoenen voor mbo

Minister van onderwijs Robbert Dijkgraaf ‘lanceerde’ donderdag een werkagenda voor het middelbaar beroepsonderwijs in de komende jaren. Hij maakt er in ieder geval honderden miljoenen voor vrij.