Ook de krant moet openlijk fouten toegeven

De hoofdredactie meldt dat ‘enkele passages’ uit een Trouwartikel andermans werk zijn. Het blijkt een ongeluk zonder opzet te zijn, met werkdruk als een van de boosdoeners.

De kwestie

Onderaan pagina 11 staat vorige week vrijdag onder de kop ‘correctie’ een korte mededeling. In een artikel dat op 30 januari verscheen, is ‘bij enkele passages ten onrechte de bron niet vermeld’. Die passages stonden eerder op een vakwebsite, meldt de tekst, en ook de naam van de tekstschrijfster die het origineel maakte wordt genoemd.

De standpunten

Wie de teksten van krant en vakwebsite naast elkaar legt, ziet dat een derde van het Trouw-artikel letterlijk terugkomt, zowel redactionele tekst als citaten van beide geïnterviewden. Andere citaten van deze twee, en het eerste deel van het stuk, zijn eigen werk.

De adjunct-hoofdredacteur bij wie de schrijfster van het origineel zich meldde, besprak dit met haar en met de Trouw-redacteur die het stuk maakte en haar chef. Hij neemt de fout heel serieus. Uitgebreide excuses zijn aangeboden en ook de mogelijkheid om het stuk van de Trouw-website te verwijderen. De auteur van het origineel vond het juist goed dat het stuk bleef staan. Zij ging ook akkoord met de correctie zoals die in de krant kwam. De adjunct wijst erop dat de economie­redacteur, jong maar alweer enkele jaren in dienst, bekend staat als hardwerkend en loyaal, er zijn geen eerdere klachten. Zijn inschatting is dat werkdruk niet de doorslag gaf. De redactie moet volgens hem extra letten op ­kopieergevaar nu informatie overal via websites circuleert.

De economieredacteur schrok toen ze van de klacht hoorde. Achteraf legt ze uit hoe ze het stuk op de website interessant vond en bedacht een reportage te gaan maken. Ze kopieerde de passages als geheugensteun: de reportage zou het stuk vullen, samen met de citaten die ze inmiddels had verzameld van beide contactpersonen en die over hetzelfde onderwerp gingen. Als ze iets kopieert, geeft ze het een andere kleur, maar dat vergat ze hier.

Het bleek niet te lukken om de reportage te maken, onder meer door corona. Acht dagen later had ze net een ander stuk afgerond, daarvan een web­versie gemaakt en was ze een tweede artikel aan het voorbereiden, voor een belangrijke serie. Aan het begin van de middag zei haar chef dat er nog een stuk nodig was.

Ze had het concept gelezen en vroeg of het ook zo de krant kon halen. De redacteur stemde in en zag over het hoofd dat een deel van het werk niet van haar was. Ze bood excuses aan en neemt het zichzelf nog steeds kwalijk. “Dit had nooit mogen gebeuren.” Ze wijt haar fout niet aan de werkdruk. “Die is wel vaker zo, en dan gebeurt dit niet.”

De werkdruk is hoog, bevestigt de economiechef. “Maar bij mij kunnen redacteuren altijd ‘nee’ zeggen op een extra vraag.” Zij wist niet dat de tekst deels was overgenomen en had de indruk dat de redacteur al een eind op streek was. Dat de redacteur dit kalenderjaar wekelijks drie stevige artikelen schrijft in haar werkweek van vier dagen, vindt de chef inderdaad ‘best wel veel’. Zij vermoedt achteraf dat hier vooral meespeelde dat de redacteur (te) veel zaken tegelijk deed.

Het oordeel

Hier is ongelukkig eigen tekst vermengd met gekopieerde passages, iets wat acht dagen later in de snelheid uit het oog is verloren. Niet met het doel om te profiteren van andermans werk, maar uit loyaliteit en een instelling van hard werken. Het is goed dat snel excuses zijn aangeboden en dat de hoofdredactie bij de correctie rekening hield met de wensen van de schrijfster van het origineel.

Toch moet de lezer ervan kunnen uitgaan dat hij in Trouw het complete verhaal leest, ook over de redactie. Hier wreekt zich, niet voor het eerst, het schamele plekje van de correctierubriek. Uitleg maakt deze zaak pijnlijker voelbaar, maar wel begrijpelijker.

Daarnaast verhindert deze discrete aanpak dat er lessen uit de zaak worden getrokken. De redacteur zelf kan dat wel: geef gekopieerde tekst altijd een andere kleur en scheid die van je eigen werk, doe niet meer dan twee dingen tegelijk, zeg vaker ‘nee’.

Maar laat ook alle Trouwjournalisten beseffen: als het deze goed functionerende redacteur kan overkomen, kan het anderen ook gebeuren. Voor chefs: iemand die al aan twee dingen werkt moet minder snel gevraagd worden voor nog een taak. Voor de hoofdredactie: bekijk of de werkdruk omlaag moet. In deze zaak wil niemand zich daarachter verschuilen, maar die speelde wel mee. Maak die werkdruk in ieder geval beter bespreekbaar. Openheid over een gemaakte fout is daarvoor een uitgelezen kans.