Onze planeet ruïneren is niet genoeg, het luchtruim moet er ook aan geloven

Ooit lag ik in de Ethiopische provincie Tigray in een doodstil veld naar de sterrenhemel te staren. In het enige nabijgelegen dorpje was het al pikkedonker, niets belemmerde mijn uitzicht, en het was overweldigend. De Melkweg toonde zijn ijzige pracht en ik werd er duizelig van: het was alsof ik niet de hoogte in, maar in een oneindige diepte keek, en als ik me niet goed aan de aarde zou vasthouden, zo leek het, dan zou ik erin tuimelen, in die diepte.

Er bestaan beelden gemaakt door ruimtetelescoop Hubble die een sterrenhemel lijken weer te geven, maar het zijn geen sterren waar je naar kijkt: elk lichtend stipje of vlekje is een compleet sterrenstélsel, met daarbinnen weer pakweg 100 miljard sterren en honderden miljarden planeten. En ik schrijf wel ‘is’ maar ik bedoel ‘was’, want het is oud licht waar je naar kijkt, miljarden jaren geleden uitgezonden en nu pas voor ons te zien.

Als ik zulke grootheden probeer te bevatten, begint het me al snel te duizelen, net zoals die sterrenhemel boven Tigray elf jaar geleden mijn evenwichtsorgaan een knauw gaf.

Ik raak vervuld van bewondering

Maar er gebeurt ook iets anders: ik raak vervuld van bewondering – voor de mens, het simpele wezentje dat al tienduizenden jaren lang zijn dagen doorbrengt met eten, ruziemaken, zich voortplanten, oorlog voeren, ziek worden en doodgaan, en toch, ­tussen de bedrijven door, is het gelukt om binnen het bestek van een paar eeuwen de theorie én de techniek te ontwikkelen die een Hubble-telescoop mogelijk maakt, waardoor we in staat zijn plekken te zien waar we nooit van ons leven kunnen komen.

Die liefde en bewondering voor de mens slaan al gauw om in haat en verachting wanneer ik bijvoorbeeld lees hoe we die grootse verworvenheden net zo makkelijk weer om zeep helpen. Het wetenschappelijke tijdschrift Nature Astronomy publiceerde onlangs een studie waaruit blijkt dat een steeds groter aantal beelden van de Hubble verknoeid wordt door passerende satellieten. Het onderzoek beslaat de periode 2002-2021 en sindsdien zijn er alweer duizenden nieuwe satellieten de lucht in geschoten, onder meer door bedrijven als Elon Musks SpaceX.

De Elon Musks van deze wereld koloniseren de ruimte

Dat we bezig zijn onze eigen planeet te ruïneren voor toekomstige generaties, is al behoorlijk deprimerend, maar voor de mens is dat blijkbaar niet genoeg: het luchtruim moet er ook aan geloven. Zonder dat iemand ze democratische toestemming heeft verleend koloniseren de Elon Musks van deze wereld de ruimte – en we laten het gebeuren. Anders kunnen we niet twitteren vanaf onze telefoons. En ons telefoongebruik, dat weet iedereen, is minstens even belangrijk als begrijpen hoe het universum in elkaar zit.