Ondanks de lijkenlucht van elf jaar Mark Rutte is het vertrouwen van zijn achterban onwrikbaar

Denemarken hief onlangs vrijwel alle coronabeperkingen op. Behalve aan een vlotte vaccinatiecampagne, schrijven deskundigen dit ook toe aan een groot vertrouwen van Denen onderling en vertrouwen in de autoriteiten, dankzij een laag corruptieniveau.

De grote vraag is: waarom zitten wij hier dan vanaf vandaag opgescheept met een coronapas om toegang te kunnen krijgen tot horeca, theaters, bioscopen, concertzalen en professionele sportwedstrijden?

Ruttes leugens ‘naar eer en geweten’

We verkeren in de negende maand van het jaar 2021 en het is nu al nauwelijks te geloven wat we allemaal achter de rug hebben. De duisternis van de winterlockdown en midden in die ellende de definitieve uitbarsting van de toeslagenaffaire. De leugens ‘naar eer en geweten’ van Mark Rutte. Zijn ‘radicale ideeën’ over een nieuwe bestuurscultuur, die inmiddels in dezelfde put met zoutzuur zijn beland als waarin de andere actieve­­ herinneringen van de demissionaire premier zijn opgelost.

We zagen de smerige praktijken bij het CDA voorbijkomen, we kregen steeds onnavolgbaarder coronabeleid opgediend (‘Dansen met Janssen’), we zagen het geklungel rond de evacuatie uit Afghanistan én het schoorvoetende, verongelijkte aftreden van een tweetal verantwoordelijke bewindslieden. Waar moeten we het vertrouwen vandaan halen?

De man op wie velen hun hoop hebben gevestigd, Pieter Omtzigt, hield onlangs een lezing in het Amsterdamse debatcentrum De Balie. Op drie hoofdpunten wil Omtzigt zich de komende tijd richten: de woningmarkt die weer volkshuisvesting zou moeten worden, bestaanszekerheid en een nieuw sociaal contract. Ironisch genoeg kwam op diezelfde dag de PvdA in het nieuws met nu juist dat woord ‘bestaanszekerheid’. Communicatiebobo’s vonden de term bijdragen aan een ‘te behoudend, te statisch beeld’. Uit die hoek hoeft de redding niet te komen.

De VVD-kiezer haalt zijn schouders op voor andermans ellende

Evenmin uit die van de VVD, de partij die hoofdverantwoordelijk is geweest voor het ombouwen van volkshuisvesting naar woningmarkt. Een sociaal contract? Ondanks de lijkenlucht van elf jaar Mark Rutte heeft zijn achterban onwrikbaar vertrouwen in hem en zijn partij. Het zijn kiezers die blijkbaar hun schouders ophalen over elke vorm van onvrede en ellende bij hun maatschappijgenoten. Eigenbelang lijkt bij hen te prevaleren boven sociale rechtvaardigheid.

Misschien moeten we cynisch zijn en juist dat eigenbelang als uitgangspunt voor een nieuw sociaal contract nemen. Paradoxaal genoeg is eigenbelang soms het best gediend met onbaatzuchtigheid. Wees goed voor een ander als je voor jezelf een mooie wereld in stand wilt houden.

Omtzigt schrijft in zijn boek Een nieuw sociaal contract: ‘De geschiedenis leert ons dat juist die sluimerende onvrede in de samenleving gevaarlijk kan zijn en tot wanorde, verzet en zelfs tot opstand, tot revolutie kan leiden’. Dat zouden VVD-stemmers eens goed in hun oren moeten knopen, voordat andermans leed ook hún leed wordt.