Niemand herkende Salman Rushdie in de televisiequiz, tot zover onze historische kennis

‘Dit is niet alleen ronduit schokkend, het is ook zeer ernstig (…) We hebben als samenleving veel werk te doen. En snel ook.’ Deze alarmerende tweet van minister van justitie Dilan Yesilgöz sloeg gisteren op een enquête van de internationale Joodse organisatie Claims Conference over de kennis van de Holocaust bij veertigminners. Bijna een kwart van de ondervraagde groep twijfelt aan de Holocaust zoals we die kennen. Ondanks de ongekende hoeveelheid feiten en bewijzen waarmee de grootste tragedie uit de mensheid is gedocumenteerd. Een klein deel denkt dat de Shoah een mythe is en 17 procent vindt dat het aantal vermoorde Joden ‘sterk overdreven’ wordt.

Wat we als samenleving voor werk moeten doen, ‘en snel ook’, weet ik niet precies. Misschien evenveel aandacht geven aan de industriële poging tot uitroeiing van de Joden van tachtig jaar geleden, als we voor de slavernij van eeuwen geleden onlangs deden? De geschiedenis en de kennis ervan is niet de prioriteit van de smartphone- en tabletgeneraties die graag in het heden vertoeven. Velen bloggen liever op de sociale media en luisteren vooral naar een legertje influencers die nog gisteren volstrekt onbekend waren. Onze gezamenlijke afkomst, door drama’s en omwentelingen gevormd, is verankerd in een verleden dat niet meer ‘boeit’.

‘Dit is zo treurig’

Maandagavond keek ik naar een aflevering van kennisquiz De Slimste Mens. Drie min of meer bekende dertigers die het tegen elkaar opnamen, met vaak als inzet een juist antwoord op een nutteloze vraag. Wat is de echte naam van deze rapper, wie speelt de hoofdrol in de derde aflevering van het tweede seizoen van Ik en mijn kat, aan wat voor dier doet deze jurk denken? Heel slim, ja. Ze wisten vaak de juiste antwoorden.

Maar toen moesten ze vijf kwalificaties geven naar aanleiding van een tv-fragment. Er verscheen een Engelssprekende schrijver in beeld die in een Nederlands tv-programma werd geïnterviewd. Niemand herkende Salman Rushdie, niemand wist van een fatwa, niemand noemde zijn boek De Duivelsverzen en ook niet de recente aanslag die hem bijna het leven kostte. Wel dat het gesprek door Adriaan van Dis werd geleid. Je zag mompelend orakel Maarten van Rossem ineenkrimpen op zijn troon: “Dit is zo treurig.”

Dat de Holocaust ook door zes procent van die veertigminners als een mythe wordt beschouwd, heeft ook te maken met antisemitisme en anti-Israël-gevoelens. In Frankrijk, met Nederland aan de trieste top van deze enquête genesteld, is allang bekend dat Holocaust onderwijzen bij scholieren met een migratieachtergrond, hachelijk is geworden. Het kwaad, dat zijn de Joden in Israël. In Nederland werd begin januari bij de talkshow Op1 door de presentatrices Iran en Israël, dit laatste als land van ‘apartheid’ opgevoerd, in hetzelfde schuitje gepropt.

Het antwoord van Gert-Jan Segers, toen nog leider van de CU, was magistraal: ‘Israël is een multiculturele multireligieuze samenleving waarin Arabieren, joden, christenen en druzen samenleven, wat een voorbeeld is voor het Midden-Oosten. Israël is geen apartheidsregime. Ik vind het echt misplaatst om het territoriaal conflict dat daar plaatsvindt te vergelijken met een regime dat nu tieners en twintigers ophangt omdat ze demonstreren voor vrijheid.’ Wat gaan we die man missen de komende jaren!

Drie keer per week werpt columnist Sylvain Ephimenco zijn blik op de actualiteit. Lees zijn columns hier terug.