Net als Russisch gas moeten we af van China-infiltratie

Eerst was er de coronacrisis die ons inpeperde dat we veel te afhankelijk waren geworden van een handjevol producenten van cruciale spullen, van paracetamol tot computerchips, van mondkapjes tot staal, van vaccins tot containers. De Oekraïne-oorlog versterkte dit alleen maar; we bleken ons te hebben overgeleverd aan een gasleverancier met politieke en militaire bijbedoelingen. Daarvoor was vanuit Oost-Europa al gewaarschuwd, maar wij dachten dat ze daar een beetje paranoia waren over Rusland, en bovendien konden we meeverdienen aan Poetins pijpleiding.

Tegelijkertijd laait de klimaatcrisis alleen maar verder op en ook dat verdraagt zich slecht met onze verslaving aan goedkope stuff van heel ver weg. We zouden meer in eigen huis moeten produceren – als dat huis Europa is, stelt het best iets voor – en we zouden dat duurzamer moeten doen. Dit is bekend natuurlijk. Er wordt ook aan gewerkt. Maar zien we wel wat China ondertussen doet? En waarom verkoopt Nederland het laatste vaccin-instituut op eigen bodem?

Om met dat vaccin te beginnen: Trouw meldde vorig weekeinde dat zorgminister Ernst Kuipers het onderzoeksinstituut Intravacc wil afstoten, het enig overgebleven deel van wat ooit de vaccinontwikkeling en -productie van het RIVM was. Tot de verkoop was jaren eerder al door Edith Schippers besloten, tegen ambtelijk advies in. Maar toen het er inderdaad van zou komen brak de corona-ellende uit en realiseerde de regering zich opeens dat het hier ging om een essentiële schakel in de bescherming tegen pandemieën. De verkoop werd gestaakt. Toch pakt Kuipers nu de draad weer op, want ‘vaccinontwikkeling wordt overgelaten aan de vrije markt’. Door ‘goede afspraken’ te maken met de koper, zal het publieke belang volgens hem worden gewaarborgd. Een illusie, zegt de voormalige directeur-generaal van het ministerie: “Over dertig jaar constateren we dat we onze belangen in de vaccinontwikkeling hebben verkwanseld.”

De sluipende infiltratie van China in Nederland en andere Europese landen is uiteraard van een geheel andere orde, maar net als bij Intravacc gaat het om het uit handen geven van essentiële zaken van onze samenlevingen. Dat is het meest zichtbaar als China, zoals deze week bekend werd, eigen ‘politiekantoren’ runt in Amsterdam en Rotterdam. Volgens de mensenrechtenorganisatie Safeguard Defenders zijn er wereldwijd minstens vijftig van dergelijke kantoren, en worden ze gebruikt om Chinezen in het buitenland in de gaten te houden, onder druk te zetten en te chanteren met bedreigingen aan het adres van hun familieleden in China.

Zijn deze kantoren wellicht illegaal, de legale weg die China bewandelt om aanwezig te zijn in cruciale sectoren van de Europese economie is niet minder bedreigend. Door (mede-)eigenaar te zijn van havens en terminals in Piraeus, Hamburg, Zeebrugge en niet te vergeten Rotterdam – waar drie Chinese staatsbedrijven grote belangen hebben – verschaft China zich niet alleen commercieel voordeel. Alles is in China ook politiek. De investeringen die Europa nu nog dankbaar ontvangt, kunnen straks een hefboom blijken te zijn waarmee Peking ons onder druk kan zetten. Geen grote mond graag over Taiwan, de Oeigoeren of het lot van de Chinezen zelf.

Laten we, na het Russische gas, deze valkuil liever vermijden.