Laat de Nederlandse literatuur niet wegkwijnen onder het juk van vooroordelen over saaie verhalen en logge thematiek. Blijf elkaar daarom inspireren met boeken, schrijft Anke Martens. Ze is neerlandica en masterstudent kunst- en cultuurwetenschappen.
De verengelsing van onze boekenmarkt slaat toe. Ten koste van de Nederlandse literatuur, meldt Trouw (26 januari). Nederlandse fictie blijkt achter te blijven wat betreft verkoopcijfers. Hoewel de cijfers in het artikel ongetwijfeld zullen kloppen, betreur ik dat in het artikel alleen lezers aan het woord worden gelaten die inderdaad geen hoge pet op hebben van de Nederlandstalige literatuur.
Erg jammer, want door alleen aandacht te besteden aan deze negatieve geluiden wordt de trend van ‘een afkeer van Nederlandse literatuur’ louter versterkt. Een tegengeluid is onmisbaar, want er gaat iets verloren wanneer Nederlandstalige fictie steeds minder wordt gelezen.
Zware thema’s, maar ijzersterk en magisch
Een groot deel van het probleem zit ’m in de beeldvorming, iets waar een krant als Trouw ook zeker haar invloed op kan uitoefenen. Als neerlandica kan ik stellen dat er ieder jaar ontzettend veel fantastische Nederlandstalige romans worden uitgegeven en dat de argumenten van de aangehaalde lezers in het artikel veelal berusten op vooroordelen over de Nederlandse literatuur.
Zo spreken ze bijvoorbeeld over boeken waarin maar weinig zou gebeuren of waarin alleen over ellende te lezen valt. Nederlandse fictie zou zwaar zijn en vooral gaan over thema’s als de Tweede Wereldoorlog, maar dat is een onterechte generalisering.
Neem nu de roman Aleksandra van Lisa Weeda, die in het artikel werd genoemd door De Bezige Bij-directeur Mark Beumer. Ja, het zijn zware thema’s die aan bod komen in het boek, maar de manier waarop Weeda je meeneemt naar haar verhaalwereld is ijzersterk en bijna magisch. En dan hebben we het nog niet eens over haar krachtige schrijfstijl.
Ik moest ook denken aan De draaischijf van de Vlaamse romancier Tom Lanoye. Een roman die zich inderdaad afspeelt rond de Tweede Wereldoorlog, maar die je tegelijkertijd kennis laat maken met de wereld van toneel. Het is een meesterlijk geconstrueerd boek met als hoofdpersonage een draaikont van jewelste, ook nog eens geniaal beschreven.
Avontuurlijk, divers en prikkelend
Er is altijd zo veel meer dan ‘zware thema’s’ of ‘oorlog’ en er zijn tal van romans te vinden waarop die termen überhaupt niet van toepassing zijn. De Nederlandse literatuur is in mijn ogen veeleer avontuurlijk, divers en prikkelend dan zwaar of ellendig.
Ik denk aan Jaguarman van Raoul de Jong, aan Hier komen wij vandaan van Leonieke Baerwaldt, aan Nachtouders van Saskia de Coster – en zo kan ik nog wel even doorgaan. Het is van groot belang dat we elkaar blijven inspireren met voorbeelden als deze en de Nederlandse literatuur niet laten wegkwijnen onder het juk van vooroordelen over saaie verhalen en logge thematiek, want op die manier doen we haar absoluut tekort.
Lees ook:
Nederlandse boekenmarkt verengelst in rap tempo
Engelstalige boeken rukken op ten koste van Nederlandse literatuur. Een zorgelijke trend, vinden ze bij de brancheorganisatie CPNB.
