Nederland zal het water toch als iets kostbaars moeten gaan zien

Zorgen met betrekking tot water gaan in Nederland altijd eerder over een overschot dan over een tekort. Het waterbeheer is dan ook vooral gericht op het tegenhouden van water en het afvoeren naar zee. Weiden en landbouwgrond zijn eerder te drassig dan te droog, vandaar dat het grondwaterpeil in bijvoorbeeld veenweidegebieden kunstmatig laag wordt gehouden.

Dat waterbeheer zal moeten veranderen. Een signaal hiervoor kwam van waterbedrijf Vitens. Als gevolg van de hitteperiode van vorige maand moest het bedrijf in Twente meer water oppompen dan volgens de vergunning was toegestaan om in de grote behoefte aan drinkwater te kunnen voorzien. De voorraden in de depots zijn niet groot genoeg voor zo’n piekperiode.

Dat zal vaker gaan gebeuren, gezien de sombere verwachtingen over de klimaatverandering, zoals in het IPCC-rapport staat dat donderdag uitkwam. Daarin waarschuwt het VN-klimaatpanel voor grote problemen in de voedselvoorziening en de beschikbaarheid van schoon drinkwater. Die problemen zullen vooral na 2050 nijpend worden. Het rapport is het zoveelste in een reeks. In dit geval moet de herhaling van de boodschap juist leiden tot grote alertheid. Om te voorkomen dat komende generaties in bepaalde gebieden wereldwijd te kampen zullen krijgen met levensbedreigende tekorten aan drinkwater en aan voeding, doordat de grond te droog en te onvruchtbaar is voor landbouw, zijn ingrijpende maatregelen nodig. In het ene gebied dreigen overstromingen, elders dreigt woestijnvorming. Vooral in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en India zal een tekort aan drinkwater komen in de tweede helft van deze eeuw, waarschuwt het IPCC.

Kortetermijnproblemen

In een delta als Nederland vraagt de klimaatverandering erom zuiniger met water om te gaan dan we eeuwenlang gewend waren. Water moet meer worden opgevangen en opgeslagen, als voorraad voor piekperiodes. Dat vraagt om ferme beslissingen, gezien de forse ruimte die nodig is voor natuurlijke waterreservoirs.

Het betekent ook een ander beheer van het grondwaterpeil. Als dat zo laag is dat veengebieden verdrogen, komt daardoor veel CO2 vrij. Dat betekent een afweging van enerzijds het belang van de boeren die niet met hun landbouwwerktuigen in de modder willen vastlopen en anderzijds dat van het klimaat.

Het IPCC-rapport van deze week laat zien dat lokale, kortetermijnproblemen, zoals van het waterbedrijf Vitens in Twente, een structurele achtergrond hebben. Nederland zal het water, in overvloed aanwezig, toch moeten gaan zien als iets kostbaars. Dat vraagt om zorg en beleid. Dat beleid zal minder eenduidig kunnen zijn dan het geweest is.

Het commentaar is de mening van Trouw, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.