Met elk IPCC-rapport wordt het duidelijker: Nederland moet van het gas af. Helaas heeft de regering geen plan, signaleert ingenieur Hans van Doesburg. Het had allang moeten inzetten op een transitie naar waterstof.
De oorlog in Oekraïne maakt duidelijk dat we niet te afhankelijk moeten worden van geïmporteerde energie. Nederland wil dan ook waterstofland worden, omdat het een schone brandstof is waarbij geen CO2 vrijkomt. Het nieuwe IPCC-rapport maakt eens te meer duidelijk hoe weinig tijd we hebben. Helaas gaat de waterstoftransitie in Nederland veel te langzaam, mede omdat een praktisch plan ontbreekt.
Nederland heeft een groot voordeel: het bestaande aardgasnetwerk biedt een goede basis voor wijdverspreide distributie van waterstof. Er wordt al gewerkt aan grootschaliger productie, maar er is nauwelijks coördinatie tussen de betrokken partijen.
Ook in ander opzicht loopt Nederland achter. Veel toepassingen in transport en industrie zijn technisch mogelijk, maar hier komen ze nauwelijks van de grond.
Bussen met brandstofcel
Diverse landen zijn waterstof al aan het inpassen in hun energietransitie. In Japan rijden al veel elektrische bussen en auto’s met een brandstofcel. Het land bouwt electrolysers en importeert vloeibare waterstof uit Australië en chemisch gebonden waterstof uit Brunei. Er is een Europees consortium gevormd voor een logistieke keten gebaseerd op brandstofceltrucks. Andere voorbeelden zijn een veerboot in Californië en treinen in Europa. De staat Californië heeft al jaren een uitvoerig netwerk van waterstoftankstations voor personenauto’s.
In Nederland zien we waterstof vooral als brandstof voor industrie en huishoudens, omdat het gebruik van geïmporteerd aardgas uitgefaseerd moet worden. Dit ligt voor de hand, omdat de pijpleidinginfrastructuur er ligt en het gebruik van waterstof in de industrie en oudere huishoudens bekend is. Het vroegere stadsgas bestond voor ongeveer 62 procent uit waterstof.
Productie van groene waterstof via elektrolyse van water verdient nu de voorkeur. Grootschalige elektrolyse van water op industriële schaal bestaat al lang. Noorwegen opende de eerste installatie in 1927. Landen als Japan, Canada, Australië, Duitsland bouwen inmiddels steeds grotere electrolysers. Maar initiatieven in Nederland zijn nog in een vroeg stadium.
Onvoorspelbare zon
Nagenoeg alle groene waterstofprojecten gaan uit van het opwekken van elektriciteit door zon en wind. Het nadeel hiervan is de onvoorspelbare productie, wat kostbare opslag van waterstof nodig maakt. Het gebruik van kernenergie wordt nauwelijks overwogen maar zou planbare productie mogelijk maken.
Dit is met name voor Nederland interessant, gezien de grote inzet van waterstof als industriële en huishoudelijke brandstof en het feit dat het bouwen van nieuwe windparken steeds controversiëler wordt.
Waterstof zal dus een belangrijk onderdeel worden van de energietransitie, mede om afhankelijkheid van geïmporteerd aardgas te reduceren. Maar om de grootschalige inzet van waterstof te realiseren, is een gedegen plan nodig voor integratie van producenten, distributeurs en gebruikers. Gezien de haast die is geboden, zou je een duidelijke regie verwachten van de overheid. Die is nu onvoldoende.
Een hele uitdaging
Nederland kan niet genoeg groene waterstof produceren. Dat komt onder meer door ruimtegebrek voor meer windmolens of zonneparken en afwezigheid van voldoende kernenergie. Onze waterstofeconomie zal dus deels afhankelijk moeten worden van buitenlandse leveranciers, wat een hele uitdaging kan zijn, zoals nu met aardgas het geval is.
Toch kunnen hoge kosten geen reden zijn om waterstof niet snel te ontwikkelen, we hebben het gewoon nodig. Subsidiegeld moeten we inzetten voor echt schone technologieën zoals kernenergie en waterstof. Dan is er tenminste een serieuze CO2-reductie te realiseren. Waar is het plan voor dit alles?
Lees ook:
Kabinet: 1,7 miljard uit Klimaatfonds naar windmolens op zee
De hoeveelheid windenergie op zee wordt verdubbeld. Die stroom is hard nodig voor alle elektrische auto’s, de verwarming van huizen en de productie van waterstof.
Lees ook:
Is Nederland voor de groene transitie te afhankelijk van China en Rusland?
De oorlog in Oekraïne maakt pijnlijk duidelijk hoe afhankelijk Europa is van Russisch gas. De overgang naar hernieuwbare energie is belangrijker dan ooit. Maar hoe zit het eigenlijk met de materialen die we nodig hebben voor zonnepanelen en batterijen van elektrische auto’s?
