Minister Kaag mag de schatkist wel wat strenger bewaken

Het lijkt wel of het kabinet een soort pokerspel speelt met de rijksfinanciën. Maar met blufpoker kan het heel fout aflopen. Zodra de economie tegenvalt, zit Nederland op de financiële blaren. Minister Sigrid Kaag van financiën heeft dus wat uit te leggen als ze alle waarschuwingen voor dit beleid in de wind slaat.

De Raad van State, waarschuwde afgelopen week dat het kabinet-Rutte IV momenteel alle financiële reserves van de rijksoverheid opmaakt. Elk volgend kabinet dat hierna aantreedt zal hoe dan ook eerst moeten bezuinigen, voorspelde de RvS. Ook De Nederlandsche Bank waarschuwt hiervoor.

Drama

De Rekenkamer formuleerde het woendag anders, maar de conclusie was even hard. Nederland zakt financieel door het ijs zodra er weer een crisis komt, stelde president Ewout Irrgang. En dat kan een drama worden, want tien van de twaalf ministeries hebben nog steeds niet het financiële beheer op orde.

Daarom verbaasde de reactie van de minister die verantwoordelijk is voor het huishoudboekje van de overheid. Kaag zei de kritiek serieus te nemen, maar ziet Nederland niet snel door het ijs zakken. Het kabinet moest vorig jaar onder hoge druk maatregelen nemen vanwege de energiecrisis, zei ze vergoelijkend. Volgens Kaag is inmiddels besloten tot een ‘koerswijziging’, maar wat dat betekent is onduidelijk.

Want in de recente Voorjaarsnota, waarin het kabinet een tussentijds overzicht geeft van het lopende begrotingsjaar, blijft het begrotingstekort tegen de 3 procent van het bruto binnenlands product hangen. Nederland zit daarmee tegen het maximumtekort aan dat Brussel toestaat. Als het nog hoger wordt zal er fors bezuinigd moeten worden. Het kabinet anticipeert hier echter niet op. Er is minimaal bezuinigd en met wat begrotingsposten in de tijd geschoven om de boekhouding kloppend te krijgen.

Geen chocola van te maken

De RvS oordeelt daarom dat de begroting ‘slechts gedeeltelijk’ voldoet aan de begrotingsregels en noemt de bezuinigingen ook ongericht en onuitlegbaar. De financieel specialisten van de Tweede Kamer vinden de Voorjaarsnota zo onoverzichtelijk dat ze er geen chocola van kunnen maken.

Het is mooi dat Rutte IV de ambitie heeft het land ook ‘gaaf’ te maken voor volgende generaties, en het urgent vindt om vele miljarden in klimaat en onderwijs te investeren. En het mag noodzakelijk zijn de gedupeerden van de Groningse aardbevingen en de toeslagenaffaire te compenseren. Maar dat is geen excuus om alle reserves van de overheid op te maken, het financiële beheer niet op orde te hebben en slechts te duimen dat er geen crisis meer komt. Zo’n pokerspel past Nederland niet. De minister van financiën mag wel een wat strengere schatkistbewaarder worden.