#MeToo door een boekenrecensent? Houd afstand van verhalen uit de tweede hand

‘Dit is geen schurkenverhaal.’ Zo begint een artikel over een literair recensent van een andere krant die ‘te vrijpostig’ vrouwelijke auteurs benaderde. Blijkt uit die beginzin dat het enkel nog beschuldigingen zijn?

De kwestie

‘Ik ga je recenseren, zullen we morgen gaan lunchen?’ Onder die kop legt de redactie op 28 mei uit waarom een literair criticus van de Volkskrant op non-actief is gesteld: hij zou ‘te vrijpostig’ zijn tegenover vrouwelijke auteurs. De kop is ook de opmerking die deze zaak op internet aan het rollen bracht: de recensent zou dit volgens schrijfster Maartje Wortel ooit ’s nachts aan een vriendin van haar hebben ge-appt. Wie dat is, zegt ze niet.

In het artikel komen drie andere vrouwelijke auteurs aan het woord. Twee hebben persoonlijke ervaringen met de recensent, hij stuurde een te amicaal bericht of klapte als jurylid uit de school. Verder gaat het niet zegt een van hen, geruchten als ‘seks in het Okura-hotel in ruil voor een bespreking’ zijn zwaar overdreven. De derde schrijfster legt uit hoe bezwarend ook een slechts flirterig berichtje van een recensent is, maar noemt niet deze criticus. Beginzin van het verhaal is ‘Dit is geen schurkenverhaal’.

Privacy is een belangrijk recht, zo staat in het Schrijfboek van Trouw. Dit kan in conflict komen met het publieke belang.

De standpunten

De redacteur cultuur en media die het stuk tikte, vertelt dat de meningen verschilden over de vraag of Trouw hierover moest schrijven zolang de toedracht onduidelijk was. De redactie belde de recensent, diens hoofdredacteur en een aantal schrijfsters. Omdat er geen duidelijke ‘#MeToo’-zaak uit kwam, werd niet gepubliceerd. Dat veranderde toen de hoofdredacteur van de recensent ‘benadering van vrouwen’ als reden van het conflict noemde.

De chef van deze redactie vindt het onderwerp belangrijk omdat in de literaire wereld auteurs moeten vechten om aandacht. “Er verschijnen veel meer boeken dan recensies. Als het klopt dat een recensent in de nacht een appje stuurt over lunchen en een recensie, dan is er echt sprake van machtsmisbruik.”

De auteur van het stuk hield er een ongemakkelijk gevoel aan over. “Alsof je iemand criminaliseert terwijl je niet weet hoe het zit. Wat doe je de recensent aan?” Hij houdt zijn twijfels, maar begrijpt wel het argument dat nieuws in de kunstwereld gebracht moet worden. Om de recensent te beschermen voegde hij de zin toe ‘Dit is geen schurkenverhaal’. “En ik heb ook de citaten weergegeven die de geruchten relativeren. De lezer kan zelf oordelen.”

Redacteur en chef hebben niet overwogen de naam van de recensent buiten het stuk te houden: zijn werkgever maakte dat al bekend. De recensent en zijn hoofdredacteur geven geen nader commentaar.

Oordeel

Er komen nog steeds berichten over #MeToo, ook in de kunstsector. Dat maakt deze kwestie relevant, zeker toen de werkgever van de recensent diens ‘benadering van vrouwen’ noemde. Hij voegde er wel aan toe dat er geen bewijzen zijn voor seksueel wangedrag.

De belronde van de Trouw-redactie onder vrouwelijke auteurs leverde niet veel meer op dan mogelijk te ‘vrijpostig’ gedrag. Dat staat in het artikel en ook wordt met de woorden van een van de vrouwelijke auteurs weergegeven in welke problemen hen dat kan brengen.

Het artikel in Trouw suggereert meer dan vrijpostigheid. Toonzetting, kop en een deel van de inhoud van dit verhaal leunen zwaar op de oorspronkelijke opmerking dat de onbekende vriendin van een auteur een ongepaste app ontving. Dit is een bewering uit de tweede hand waarvoor geen bewijs is geleverd. Deze informatie had terughoudender en objectiever gebracht moeten worden. De beginzin van het artikel ‘Dit is geen schurkenverhaal’ biedt de beschuldigde misschien enige bescherming, maar roept juist ook vragen op omdat ook Trouw niet precies weet wat het werkelijke verhaal is. Nergens is gebleken dat de recensent zijn macht inzette voor vrouwelijke gunsten. Daarom had het niet vanzelfsprekend moeten zijn om de naam van de recensent te noemen, ook al is het verdedigbaar dit juist wel te doen – om niet collega’s van de recensent verdacht te maken.

Nu dit individuele verhaal geen harde feiten oplevert, is het voor de lezers van Trouw alleen relevant wanneer het een inkijkje geeft in de literaire wereld en bredere misstanden rapporteert. Dan geeft het publieke belang de doorslag. Hoe het zit met dat bredere verhaal is, los van het citaat van de derde schrijfster, nog onduidelijk. Daarom heeft de redactie zich verplicht daarvan op korte termijn in een nieuw verhaal verslag te doen.

Meer op: trouw.nl/ombudsman
Heeft u zelf een vraag of kwestie? Mail naar ombudsman@trouw.nl.

Lees ook:

‘Volkskrant-recensent Arjan Peters deelde dingen die je niet zou moeten delen’

De Volkskrant heeft literair recensent Arjan Peters op non-actief gesteld vanwege zijn benadering van vrouwen. Het is net geen #MeToo, maar wel grensoverschrijdend, zeggen verschillende vrouwelijke schrijvers.