Met vertrouwen loopt alles soepeler

Ook sociaal gezien blijkt Nederland een vlak land te zijn. Van een kloof, zoals je in bergachtig gebied hebt, is geen sprake. Nederlanders vertrouwen elkaar meer en beter dan wel gedacht wordt en dat vertrouwen in de medemens groeit zelfs al tien jaar gestaag, blijkt uit een recente peiling van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS zei dan ook dat het ‘allemaal wel meevalt met dat kloofgeloof’. Gemiddeld twee op de drie Nederlanders vertrouwen de medemens, ruim 7 procent meer dan tien jaar geleden. Dat is zeker goed nieuws te noemen. Niets zo ondermijnend als structureel wantrouwen. Daarvan zijn voorbeelden genoeg.

Hoe meer vertrouwen, hoe minder controle nodig is, bureaucratie en regels. En hoe soepeler alles gaat. Dat schreef Francis Fukuyama, de bekende Amerikaanse politiek filosoof, in 1995 in Trust. Het ging daarbij ook over de vertrouwensband tussen burgers en overheid en tussen burgers en andere instituties zoals, media, politie, banken.

Het CBS onderzocht ook die verhoudingen. Een opmerkelijke conclusie is dat het vertrouwen van burgers in de politiek behoorlijk gedaald is. Minder dan een kwart van de Nederlanders heeft nog vertrouwen in politici.

Dat maakt de uitkomst van het hoge en ook groeiende vertrouwen van burgers in elkaar des te waardevoller. Dat vertrouwen blijkt bijvoorbeeld ook uit de bedragen die rondgaan bij crowdfunding als financiering van sociale en culturele initiatieven. Vorig jaar betrof dat 7500 maatschappelijke projecten en duizend creatieve projecten. Een vorm van financiering die buiten de banken omgaat en die deels gebaseerd is op vertrouwen dat het project doorgaat, dat het genoeg kwaliteit heeft en dat het geld op de juiste plaats terechtkomt. Ook het enorme spandoek afgelopen zondag in de Kuip, waarvoor 30.000 euro nodig was, werd door crowdfunding betaald. Fanclub FSV de Feijenoorder haalde in twee dagen maar liefst anderhalve ton op. Genoeg in kas dus voor andere projecten. Succes was niet verzekerd, nooit eerder was er zo’n groot spandoek van 543 meter en 1300 kilo. En er moest nog gewonnen worden natuurlijk. De Kuip barstte van vertrouwen.

Als er al sprake is van een kloof, dan heeft die te maken met opleiding. Universitair geschoolden hebben twee keer zoveel vertrouwen in de medemens als degenen die alleen basisonderwijs hebben. Hoe meer hbo’ers en academici, hoe minder wantrouwen.

Maar opleiding maakt niets uit als het gaat om het hoge vertrouwen in de zorg of het lage in de politiek. Daarin zijn Nederlanders heel eensgezind. Dit laatste moet de politiek zich zeer aantrekken, want in beginsel is de Nederlander zeer bereid tot vertrouwen.