Een koeienstal die uitstoot beperkt, is niet de oplossing voor de problemen van de veehouderij, schrijft Bert van den Berg. Niet een nieuw systeem is nodig, maar een systeemverandering.
Vormt de Lely Sphere een grote stap uit de stikstofcrisis, of niet? Dat is de vraag in een artikel in Trouw (9 maart). Volgens de Dierenbescherming is het een nieuwe, dure stikstofmiskoop, die de koeien meer op stal zal houden.
De metingen aan de Lely Sphere zijn afgerond. Het systeem voor melkveestallen komt bij het ministerie op de lijst van technieken die ammoniak verminderen, met een reductie van 77 procent. In kringen van melkveehouders klinkt gejuich dat het stikstofprobleem is opgelost. Maar metingen aan een paar melkveestallen met de Lely Sphere, kun je niet klakkeloos vertalen naar alle stallen.
Geen rechtszekerheid
Geen melkveestal is hetzelfde en factoren als het weer, voersamenstelling, rundveekruising en bediening en onderhoud van de apparatuur zullen ertoe leiden dat die 77 procent vaak niet gehaald wordt. Eerder keurde de Raad van State daarom vergunningen voor zogeheten emissiearme vloeren af. Voor omwonenden en beheerders van natuurterreinen is er geen rechtszekerheid dat zulke vloeren tot de beloofde reductie leiden.
Agrotechniekbedrijf Lely uit Maassluis heeft het ammoniakreductiesysteem voor melkveestallen ontwikkeld. Die ammoniak slaat anders dan stikstof neer in de omgeving van de stal. Mest en urine worden op de stalvloer gescheiden. Urine stroomt weg door gaatjes in de vloer en een robot zuigt de koeienpoep op en stort die in een aparte mestput. De mestgassen worden onder de vloer en uit de mestkelder afgezogen. Die gassen gaan dan door een filter, dat met zwavelzuur of salpeterzuur ammoniak afvangt.
Het systeem lijkt het ei van Columbus, maar de ammoniakreductie is dus onzeker. En voor boer en koe zijn er nog meer risico’s. Deze techniek zou voor 130 koeien 170.000 euro kosten. Daar komen nog jaarlijkse kosten bij, zodat een boer zeker tien jaar financieel vast zit. En voor het werken met zwavel- of salpeterzuur gelden niet voor niets strenge veiligheidseisen. Ook lijkt onduidelijk of de afgevangen meststoffen in de praktijk wel bruikbaar zijn. Zo niet, dan moet daar weer kunstmest voor in de plaats komen.
Krappe ligboxen
De stallucht wordt door de Lely Sphere wat schoner en gezonder voor de koe, maar voor het overige blijft de stal gelijk, met dezelfde gebreken voor het dierenwelzijn. Zo houd je harde, gladde vloeren met als gevolg veel poot- en klauwproblemen. En krappe ligboxen met als gevolg weinig ruimte voor verschillende lighoudingen en daardoor kans op druk-, slijt- en doorligplekken. Maar vooral betekent de Lely Sphere dat de koeien zo veel mogelijk op stal moeten blijven. En dat terwijl we de afgelopen jaren nu juist veel moeite hebben gedaan om de weidegang van koeien te bevorderen.
Misschien wel het belangrijkste milieubezwaar van de Lely Sphere is dat het niets doet aan het mestprobleem. Nederland heeft te veel dieren en te weinig grond voor de mest.
Is Dierenbescherming dan tegen techniek of de firma Lely? Nee, zeker niet. Dit jaar kenden wij een van onze Deltplan Awards voor voorlopers toe aan melkveehouder Samson in Wilnis. Om zijn koeien te laten weiden zonder dat die steeds een weg over moesten naar de stal, ontwikkelde hij een mobiele melkrobot. Daarbij past een pluim voor de firma Lely, die hem hielp de Lely Astronaut-melkrobot mobiel te maken.
Technische foefjes
De veehouderij staat voor grote uitdagingen. Dat vraagt om systeemverandering, niet om één systeem dat ammoniak vermindert maar andere problemen ongemoeid laat of zelfs verergert. Veel weiden is een zo’n systeemverandering. Dat leidt tot minder ammoniak, lagere voerkosten en een beter dierenwelzijn.
De melkveehouderij is niet gebaat bij technische foefjes, dus laat de tovermachine van Lely maar achterwege.
Lees ook:
Dit stalsysteem vermindert stikstofuitstoot met 77 procent. Is het een uitweg uit de crisis?
De Lely Sphere, een nieuw stalsysteem voor koeien, heeft zich officieel bewezen. De techniek zorgt voor 77 procent minder stikstofuitstoot, blijkt uit metingen. Een grote stap uit de stikstofcrisis, of valt dat nog te bezien?
FrieslandCampina wil het liever niet, maar heeft scenario klaar voor krimp veestapel
Zuivelcoöperatie FrieslandCampina ziet het liever niet, maar houdt toch rekening met een flinke krimp van de veestapel in Nederland. Directeur Hein Schumacher beschouwt het als een van de mogelijke scenario’s.
