Bij een eventueel voedseltekort kunnen de miljoenen hectaren worden ingezet die nu voor biobrandstof en veevoer dienen. Maar blijf af van de Europese plannen voor verduurzaming, schrijft Volkert Engelsman.
De Europese agrochemische lobby behaalde vorige week zijn eerste succes. De presentatie van plannen van de Europese Commissie om het gebruik van pesticiden in de landbouw die de biodiversiteit en de gezondheid aantasten, met vijftig procent te reduceren voor 2030, werd uitgesteld. Voor onbepaalde tijd.
De voorstellen zouden op 23 maart in Brussel gepresenteerd worden, maar Europees commissaris Wojciechowski liet twee dagen ervoor weten dat het niet doorging. Het is de eerste pijnlijke voltreffer op de duurzame doelen van de Green Deal, de Europese klimaatplannen. Duurzaam gebruik van pesticiden is een onderdeel van die klimaatplannen. Kort daarvoor kwam nog een rapport van ‘lobbywaakhond’ Corporate Europe Observatory (CEO) uit die waarschuwde tegen de strategie van de industrie. Dat mocht niet baten.
Het uitstel kwam er na een felle lobby van onder meer de organisatie van Europese boeren en landbouwcoöperaties Copa-Cogeca, en Europese clubs van de pesticiden-, kunstmest- en veevoerindustrie. Ze kregen bijval van de Franse president Macron. De Rabobank sloot zich hier kritiekloos bij aan.
Als smoes gebruikt de agrochemische lobby dat de voedselzekerheid moet worden bewaakt, zeker nu in de graanschuur van Europa, Oekraïne, een oorlog woedt. Maar in Europa dreigt geen voedselcrisis, er dreigt een veevoercrisis. De situatie in de Oekraïne laat helder zien dat voedselschaarste geen gevolg is van een te weinig intensieve productiemethode in de landbouw. Dat tekort is een gevolg van oorlog en verkeerd beleid.
Zo heeft Nederland zich van de Oekraïne afhankelijk gemaakt voor veevoer, door import van mais, en kunstmest. Dat zijn twee zaken waar duurzame en biologische landbouw ons juist van losmaakt. Kunstmest wordt uit aardgas gemaakt en maakt ons dubbel afhankelijk van fossiele brandstof, waar we juist vanaf willen.
Noord-Afrika wordt getroffen
Als het echt over voedsel gaat, zijn het Noord-Afrika en het Midden-Oosten die worden getroffen door het wegvallen van goedkoop, gesubsidieerd importgraan. De afhankelijkheid van zulke landen is veroorzaakt doordat decennia lang neoliberaal beleid is gevoerd.
Dat beleid ontmoedigde arme landen om een eigen duurzame landbouwsector te ontwikkelen. Ondertussen ‘hielp’ het hen wel om goedkope bulk te importeren en zich afhankelijk te maken van agrochemie.
Wat de wereld echt nodig heeft, is een crisisbestendige landbouw die minder gevoelig is voor internationale verstoringen. Dat is waar de Europese Unie met haar Green Deal op inzet.
Geen regie voor de lob
De klimaat- en biodiversiteitscrisis wachten niet op de oorlog in de Oekraïne, zoals biologische koepelorganisatie Bionext opmerkt. De Parkinson-epidemie onder boeren is maar een van de vele symptomen van een doodziek systeem dat hangt aan een pesticiden- en kunstmestinfuus. Duurzame landbouw pakt deze problemen aan en zorgt voor kortere kringlopen, meer weerbaarheid tegen verstoringen, meer voedselsoevereiniteit.
Als het slim is om meer graan in Europa of andere plekken in de wereld te gaan produceren, moeten we dat zeker doen. Maar er is geen enkele reden om dat niet duurzaam of biologisch te doen. Als je in Europa meer voedsel wilt verbouwen, kun je de subsidies op biobrandstof onmiddellijk afschaffen, zoals de internationale koepelorganisatie voor vogelbescherming Birdlife naar voren bracht.
Miljoenen hectares landbouwgrond in Europa worden nu namelijk gebruikt om auto’s te voeden. Maar het klimaat en de biodiversiteit zijn kritische bestaansvoorwaarden waar we niet langer mee kunnen schipperen.
Geef daarom de pesticiden-, kunstmest- en krachtvoerlobby niet de regie over onze toekomst.
Lees ook:
Strengere Europese regels tegen landbouwgif laten nog even op zich wachten
De nieuwe Europese richtlijn voor duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen loopt vertraging op, mede door de oorlog in Oekraïne.
Hoe de pesticidenlobby Europa voor de gek houdt
De pesticidenindustrie probeert het terugdringen van bestrijdingsmiddelen in de Europese landbouw tegen te houden. Hoe werkt die lobby en wat is het effect?
