Landbouwbeleid is helaas te veel gericht op het behoud van de status-quo

Er kwam een hoopvol geluid uit de Staat van de Boer, het journalistieke project van Trouw over de landbouw in Nederland. De boer wil wel veranderen en een groenere weg inslaan. Daags erna reageerde minister Schouten van landbouw daarop door te zeggen dat ze graag met die groene ambities aan de slag wil.

Mooie woorden, maar de daden zijn anders: het beleid is vooral gericht op het behoud van de status quo.

Om de groei van het mestoverschot een halt toe te roepen heeft het ministerie fosfaatproductierechten ingevoerd. Elk bedrijf mag niet meer koeien houden dan de rechten die het heeft gekregen op een peildatum in 2015. Door alleen naar een peildatum te kijken en het productiesysteem buiten beschouwing te laten, kiest het ministerie expliciet voor behoud van de status-quo.

Er wordt niet gekeken of een bedrijf eigen voer teelt, mineralen via de melk afvoert en dus eigenlijk een mesttekort heeft, of dat een bedrijf vanwege te weinig grond voer aankoopt en dus een mestoverschot heeft.

De minister wil tot nu toe geen principieel onderscheid maken tussen deze verschillende bedrijfstypen. Zij is volledig gefocust op het nationale plafond. Wat er op het individuele bedrijf gebeurt laat zij buiten beschouwing.

Overgewicht

Groene boeren die op een gezonde manier hun veestapel verder willen opbouwen, zonder op bedrijfsniveau ook maar één gram te veel mest te produceren, zijn volledig op slot gezet. De biologische sector kampt daardoor met een tekort aan goede kwaliteit mest.

Als Schouten minister van volksgezondheid zou zijn geworden, zou zij ook geconfronteerd zijn met een overschot: de gemiddelde Nederlander is te dik, heeft overgewicht.

Ook dan kan de minister een nationaal gewichtsquotum instellen en daarmee berekenen hoeveel kilogram de gemiddelde Nederlander te zwaar is. Om vervolgens een reductieplan te lanceren, waarin staat hoeveel kilogram iedere Nederlander moet afvallen om de nationale doelstelling te halen.

Geen grammetje

Om de scherpste randjes er af te slijpen hoeven de anorexiapatiënten niet verder af te vallen, maar zij mogen geen grammetje aankomen, want dan komt de nationale doelstelling in gevaar.

Als minister van volksgezondheid kan je dan meteen opstappen, maar als minister van landbouw kom je er gewoon mee weg. De voormannen van LTO (als het om mest gaat kampend met veel overgewicht) steunen het plan van harte en proberen de indruk te wekken dat de hele sector achter het plan staat.

Evenwicht

De winst van het Trouw-onderzoek is dat de sector veel groener blijkt te denken dan de voormannen doen voorkomen. Als de minister haar groene ambities ook in daden wil omzetten, zal zij groen licht moeten geven aan al die kringloopboeren die hun bedrijf verder willen ontwikkelen en op een gezonde manier aan een evenwicht tussen grond en vee willen werken.

In de mest van kringloopboeren zit ook fosfaat, maar dat fosfaat komt uit voer wat op het eigen bedrijf is geproduceerd. Op bedrijfsniveau is er dan ook geen fosfaatoverschot. Waarom moeten zij gestraft worden voor het overschot aan mineralen dat voor de 'dikke' boeren van ver over de landsgrenzen moet wordt geïmporteerd? Vanuit Brussel worden er inmiddels ook vragen gesteld aan de minister over deze vreemde gang van zaken.

Bij de demonstratie van de biologische melkveehouders eind juni wilde minister Schouten nog geen reactie geven op de brief uit Brussel. Maar het is aan haar om haar groene ambities nu ook in daden om te zetten.

De Staat van de Boer

Fipronil-eieren, het melkquotum, bijengif, mestfraude; het agrarisch bedrijf haalt de afgelopen jaren met grote regelmaat de kolommen van de krant, en vaak in negatieve zin. In de debatten die daarop volgen wordt vooral over de boer gesproken, niet mét hem. Volgens Trouw is het tijd die boer eens op te zoeken. Hoe gaat het anno 2018 met hen?

Lees alle stukken die verschenen over De Staat van de Boer terug in ons dossier.