Opinie
Laat mensen die weinig verdienen niet zelf aanvullende bijstand aanvragen
Het kabinet wil het huidige systeem van loonkostensubsidie inruilen voor een systeem van loondispensatie. Voor de bijna 200.000 werknemers die niet in staat zijn zelfstandig het wettelijk minimumloon te verdienen, gaat dit betekenen dat zij bij de gemeente zelf een aanvulling op hun inkomen moeten aanvragen. Wij maken ons grote zorgen over deze nieuwe regeling.
Bij loonkostensubsidie moet de werkgever subsidie aanvragen als iemand niet in staat is zelfstandig het wettelijk minimumloon te verdienen. In het nieuwe systeem wordt de bureaucratische last verschoven naar de werknemer. Deze moet zelf de gemeente opzoeken, een verzoek indienen voor aanvullende bijstand en wijzigingen in de inkomenssituatie direct doorgeven.
Dit nieuwe systeem vergroot de kans op financiële problemen. Om te beginnen krijgen mensen die ervoor in aanmerking komen te maken met een extra geldstroom. De ervaring met vergelijkbare systemen zoals de toeslagen laten zien dat juist bij de lage inkomens een grote groep mensen niet in staat is om de juiste stukken aan te leveren en wijzigingen goed door te geven.
Bovendien: Als gemeenten het inkomen gaan aanvullen volgens de bijstandsregelingen gaat een substantiële groep er financieel flink op achteruit, namelijk de mensen met een partner. Onderzoek laat zien dat de kans op (problematische) schulden toeneemt naarmate het inkomen van een huishouden lager is. Wie minder financiële armslag heeft, is minder flexibel bij een financiële tegenvaller. Dit tegenover de steeds hoger wordende zorg-, huur- en energiekosten.
Als de invoering van loondispensatie eraan bijdraagt dat mensen die hiervoor in aanmerking komen vaker (problematische) schulden krijgen, heeft dat negatieve gevolgen voor de arbeidsmarktparticipatie. Onderzoek laat zien dat werkgevers minder bereid zijn mensen met te grote schulden in dienst te houden. Voor ongeveer een derde van de werkgevers zijn financiële problemen een reden om een tijdelijk contract niet te verlengen. In specifieke gevallen zijn schulden ook bij een vast dienstverband een reden voor ontslag.
Bovendien kunnen schulden er ook toe leiden dat mensen minder snel bereid zijn aan de slag te gaan of te blijven. Loonbeslag kan tot gevolg hebben dat het niet loont om te gaan werken en een onzekere arbeidsmarktpositie kan een belemmering zijn om een schuldregeling te treffen.
Marco Florijn is voorzitter van de NVVK, brancheorganisatie voor schuldhulpverlening.
Marijke Vos is voorzitter van Sociaal Werk Nederland.
Lees meer opiniestukken op trouw.nl/opinie.
