Laat begeleiding naar werk over aan vrijwilligers

Om mensen in de bijstand aan het werk te krijgen is meer maatwerk en begeleiding nodig, zegt de organisatie van klantmanagers (Trouw, 7 maart): ‘Wat voor de een werkt, werkt voor de ander niet”. Ze zoekt de oplossing in meer en beter opgeleide klantmanagers, en een betere aansturing door hun managers. De vraag is hoe effectief dat is.

Het probleem van de klantmanager, bij UWV en sociale dienst, is dat die zowel toezichthouder als hulpverlener is. Deze spagaat kan belemmerend werken voor de verstandhouding met de klant. Immers, in diens ogen heeft de klantmanager een dubbele agenda: ‘Die zegt me te willen helpen, maar wil eigenlijk alleen maar dat ik weer ga werken, en heeft geen oog voor mijn problemen’. In zo’n situatie kunnen er gemakkelijk onderlinge spanningen ontstaan.

We zien een oplossing: het scheiden van deze dubbelfunctie in die van toezichthouder en van hulpverlener. En die hulpverlening wordt toevertrouwd aan een andere organisatie dan de gemeente of het UWV. Die hulp kan dan bovendien veel breder zijn dan re-integratie, wat belangrijk is als er meer aan de hand is dan het vinden van werk.

Vrijwilligers hebben de motivatie, het lokale netwerk en de tijd

Tegenwoordig bestaat de neiging bij veel gemeenten om voor die re- integratie contracten af te sluiten met commerciële bureaus. Die krijgen een aantal uren om dit probleem op te lossen. Behalve dat dit de overheid handen vol geld kost, blijkt vaak dat er te weinig tijd beschikbaar is. Bovendien zijn er nogal wat wisselingen van begeleiders bij deze bureaus.

Een prima alternatief is om hierin samen te werken met lokale vrijwilligersorganisaties. Vrijwilligers hebben misschien niet altijd de formele kwalificaties voor begeleiding van mensen naar werk maar hebben wel de motivatie, het lokale sociale netwerk en de tijd. Bovendien gaan ze niet over het al of niet toekennen of korten op de uitkering. En voor hen is hulpverlening geen verdienmodel.

Dit werkt. In Rhenen heeft de gemeente al een aantal jaren gekozen voor deze aanpak samen met de stichting Hulp-maatje. Deze organisatie wordt geleid door vrijwilligers en ontvangt een bescheiden subsidie van de gemeente. De onderdelen van de stichting, zoals Jobhulpmaatje, Schuldhulpmaatje en Formulierenbrigade, richten zich in het algemeen op het helpen van mensen met een laag inkomen. Mensen die op zoek zijn naar werk, kunnen deelnemen aan Jobgroups, of individuele begeleiding krijgen, zonder de dreiging van sancties, zoals het korten op de uitkering.

Zo kan er een vertrouwensband ontstaan tussen klant en vrijwilliger. Die fungeert als smeerolie tussen klant en overheid.

Lees ook:

‘Bijstandsgerechtigden worden niet goed genoeg begeleid bij het vinden van werk’

Jaarlijks spenderen gemeenten zo’n 800 miljoen euro aan de begeleiding van mensen in de bijstand. Maar of dat effectief is?