Komt er een moment dat de oorlog ons gaat vervelen?

Komt er een moment dat de oorlog ons gaat vervelen? Dat we denken ‘het zal wel’ bij de volgende reportage over een belegerd dorp, loopgraven, lijken op straat, martelingen, verkrachtingen, ontvoerde kinderen? De grote Oost-Europakenner Timothy Garton Ash is daar wel bang voor. “Ik herinner me levendig hoe dat gebeurde in Bosnië”, zegt hij in The New York Review of Books. “Nadat de oorlog een jaar had geduurd – en fantastische, dappere journalisten elk verhaal hadden beschreven dat ze konden vinden – raakten mensen eraan gewend. Het begon hen in zekere zin te vervelen. Ik vrees dat dit ook kan gebeuren met Oekraïne, dat het de zoveelste eeuwige oorlog wordt.”

Ik deel die angst soms. Als ik me inbeeld dat een Trump, niet noodzakelijkerwijs The Donald, de volgende president van de VS wordt. Dat de aloude Europese tegenstellingen de EU weer verlammen. Dat in een land als Nederland de onverschilligheid het gaat winnen van de solidariteit. We hebben in ons parlement tenslotte partijen die niets liever zouden willen.

In de eerste plaats natuurlijk Forum voor Democratie, waarvan de leider – zo werd gisteren bekend – door de AIVD was gewaarschuwd dat Russische spionnen mogelijk contact zouden zoeken met zijn partij. Een bijna komisch bericht: alsof Baudet ook maar enige reden zou hebben om zulk contact onwenselijk te vinden. Voor hem is Poetin – ik citeer – een ‘prachtvent’ die zich in Oekraïne ‘een toonbeeld van mildheid’ heeft getoond.

Maar Forum is een leeggelopen ballon, electoraal doet de partij er nauwelijks meer toe. Dat ligt anders voor de PVV, die bovendien slimmer opereert. Sinds de oorlog houdt Wilders zijn liefde voor Poetin, ‘een bondgenoot in de strijd tegen de islam’, een beetje op de achtergrond, en doet hij vooral een appèl op ons nationale egoïsme. Stop de militaire steun aan Oekraïne, riep de PVV deze week nog tegen de regering, en richt je volledig op de noden van de Nederlandse bevolking. Het is niet het sentiment van de meerderheid, maar we kunnen ook niet beweren dat de Nederlanders als één man achter Oekraïne staan. Bij een peiling van EenVandaag bleek eind januari slechts 54 procent voorstander te zijn van het leveren van tanks aan Kiev.

Maar als we Oekraïne zouden laten vallen, zou dat uit moreel oogpunt bedroevend zijn en uit veiligheidsoptiek kortzichtig. Dat in Rusland bij manifestaties en op de staatstelevisie verlekkerd wordt gefantaseerd over bommen op Berlijn, Londen en Rotterdam, heeft nog wel iets surrealistisch. Maar Poetins publieke droom van een groot rijk, gebouwd op Russische tradities en Sovjet-hegemonie, betekent een zeer reële bedreiging voor alle landen die ooit aan Moskou zaten vastgeklonken. In Litouwen, Letland, Estland, Georgië en Moldavië weten ze dat heel goed, en in Midden-Europa vrezen ze het volgende doelwit te zijn, behalve de Hongaren dan, die hebben zich bij voorbaat overgegeven.

Niemand weet hoelang deze oorlog nog duurt, het kan een laatste stuiptrekking zijn van een imperium dat een groot deel van Europa koloniseerde, al kan zo’n stuiptrekking jaren in beslag nemen. Het kan ook de wederopstanding van dat imperium zijn, door bloed en vuur. De uitkomst kan ons niet onverschillig laten.