Kom maar op met dat mobieltjesverbod op Nederlandse scholen

Alle scholen zijn weer begonnen en ik vraag me af hoe lang het nog duurt voor we het voorbeeld van Frankrijk volgen: een mobiele-telefoonverbod op scholen.

Een week zeilen in Griekenland - grotendeels wifiloos - opende mij de ogen. Ik herkende hem weer, mijn zoon van 14: een slimme jongen met een brede interesse en altijd in voor een goed gesprek. De vakantiesfeer hielp ook mee, maar algauw had ik in de gaten welke belangrijke ontbrekende factor hier de hoofdverantwoordelijke was: wifi.

Die week in Griekenland las mijn zoon vier boeken. Binnen twee dagen had hij 'Wees onzichtbaar' uit, een pil van 527 bladzijden. Iets wat hij nooit had gedaan in een wifi-omgeving. Het boek leverde herkenning op, gesprekken, verbijstering en vrolijkheid. En ondertussen verheugde ik mij over zijn lezen, want iedereen weet: wie leest, leert. De woordenschat wordt uitgebreid, er komt een nieuw gedachtenproces op gang, je leert reflecteren op je eigen handelen. Allemaal belangrijke vaardigheden in de ontwikkeling tot volwassenheid.

Kleine schermpjes

Maar behalve dat er sinds de komst van smartphones minder wordt gelezen, is er natuurlijk veel meer aan de hand. Zo is het aantal burn-outs onder jongeren de laatste jaren extreem toegenomen. Mijn overtuiging is dat dit voor een groot deel te wijten is aan het continu online zijn. De hersenen worden overprikkeld en komen niet meer tot rust. Wij mensen zijn adaptief en zullen ons heus aanpassen aan deze nieuwe omstandigheden, maar tot die tijd zullen er bij bosjes mensen afvallen, simpelweg omdat de digitale ontwikkelingen te snel gaan. Het aantal zelfmoorden onder jongeren is vorig jaar verdubbeld. Het zou me niet verbazen als social media hierin een rol spelen.

Het langdurig staren naar kleine schermpjes is bovendien schadelijk voor de ogen. In Azië is inmiddels 90 procent van alle twintigjarigen bijziend en in Nederland, zo blijkt uit onderzoek door Generation R van maart dit jaar, is een kwart van de 13-jarigen bijziend. De verwachting is dat bij 21 jaar dit meer dan de helft zal zijn. Uiteindelijk kan dit leiden tot blindheid.

Als laatste en belangrijkste argument is er de kans op verslaving. Onderzoek toont aan dat bij gaming hetzelfde proces in gang wordt gezet als bij cocaïnegebruik: het beloningscentrum wordt actief. Games spelen in op beloning, wat spelers stimuleert om door te gaan. Vooral de meest kwetsbaren zijn hiervoor gevoelig, bijvoorbeeld kinderen met ADHD.

Niet alleen voorlichting

Waarom laten wij dit gebeuren? Het bewijs dat smartphonegebruik schadelijk is, ligt er. Het afschuiven van de verantwoordelijkheid op het individu is niet meer houdbaar en is een zaak van collectief belang geworden. Máxima en Willem-Alexander gaven hierin deze vakantie het goede voorbeeld: hun pubers gingen zes weken wifiloos.

Uit mijn werk met verslaafden weet ik dat alleen voorlichting niet werkt. Wat wel werkt: triggers vermijden. Wie er niet mee in aanraking komt, loopt ook geen kans op schadelijk gedrag. En juist daarin kan de overheid een rol spelen door het gebruik van mobieltjes tijdens schooltijd te verbieden. Dat betekent sowieso al twee directe voordelen: meer aandacht in de les én betere schoolresultaten.

Het kenmerk van het puberbrein is dat de prefrontale cortex nog niet af is. Dat betekent onder andere dat pubers nog niet in staat zijn de langetermijngevolgen van hun keuzes te overzien en dientengevolge moeilijk risico's kunnen inschatten. Een verslaving is daarom snel geboren, met alle nadelige gevolgen van dien. Het is de taak van hun ouders, van alle volwassenen, om onze kinderen hiertegen te beschermen. It takes a village to raise a child.

Lees ook:

In het klaslokaal geen mobieltjes aub

Dagelijks ziet hij leerlingen geobsedeerd, verknocht, verslaafd aan hun telefoon. Het leidt tot slechte cijfers. Daarom pleit docent Vincent Fiddelaar voor een totaalverbod.

Voordat de leerlingen gaan zitten, moet de telefoon in de telefoontas

Leraren maken zich zorgen over het telefoongebruik van leerlingen, blijkt uit onderzoek van Duo.