Column
Kardinaal Eijk, katholieken hebben behoefte aan een herder, iemand die met ze optrekt
Ik was een paar dagen in het Zuid-Spaanse Málaga. Voor iemand die als het om reizen gaat eenkennig is als een huisdier, een hele stap. Eigenlijk ga ik alleen maar naar Rome.
Málaga is een stad met aardige mensen, fijn eten en een schitterend museum dat gewijd is aan Pablo Picasso. Hij werd ooit in Málaga geboren. Dat was ik vergeten. Sorry Pablo.
De huizen van de stad staan op zich logisch naast elkaar. Alleen de kerken, die lijken er tussen gewurmd, ze misstaan een beetje. Afkomstig uit een te ver verleden, zijn ze eigenlijk veel te groot voor de huidige stad. Ze passen niet meer. Verhoudingen zoek. De kathedraal van Málaga is zelfs enorm. Als een waterhoofd op een te klein lichaam.
Ook Spanje seculariseert in rap tempo. Het land is steeds minder katholiek. In 2016 werd nog maar 22 procent van alle huwelijken in de kerk gesloten. Van de jongeren tussen de 15 en 24 noemt twee derde zich inmiddels atheïst, agnost of ongelovig. Zo kregen die kerken van Málaga iets beklagenswaardigs.
Ik liep over dit alles na te denken, toen uit Nederland het bericht kwam dat kardinaal Eijk, niet voor de eerste keer, had uitgehaald naar de paus. Op een Amerikaanse katholieke website en op een Italiaanse. Een aanval op twee fronten, zal ik maar zeggen. Volgens de kardinaal zorgt paus Franciscus voor grote verwarring onder gelovigen en brengt hij de eenheid van de rooms-katholieke kerk in gevaar.
Ik keek om mij heen. Mensen haastten zich om een bus te halen. Over de eenheid in de katholieke kerk leken ze zich nog geen grote zorgen te maken.
Debat
Aanleiding voor die grote woorden van de kardinaal was een debat onder Duitse bisschoppen over de vraag of een protestantse gelovige die met een katholiek getrouwd is, de communie mag ontvangen. De meerderheid van de Duitse bisschoppen vindt van wel, onder duidelijke voorwaarden wel te verstaan. Bisschoppen die het hier niet mee eens waren, deden een beroep op Rome. De paus vroeg zowel voor- als tegenstanders naar Rome te komen. Daar kregen de bisschoppen van de paus te horen dat ze nog maar eens met elkaar om de tafel moesten gaan zitten om er samen uit te komen. Volstrekt onbegrijpelijk, vindt Eijk. Franciscus had ze de leer van de kerk moeten voorhouden. Dan was al het gelazer meteen over geweest.
We weten zo langzamerhand hoe deze kardinaal tegen de zaken aan kijkt, maar de toon was nu wel heel apocalyptisch. Eijk was altijd al bang voor het hellende vlak, nu leek het einde van de kerk nabij en met haar de rest van de wereld. De leer is voor Eijk een prachtig bouwwerk, goud omrand en onveranderlijk. Haal er één ding uit - communie voor hertrouwd gescheidenen of voor protestanten - en de hele boel dondert in elkaar.
Misschien toch goed om op te merken dat deze discussie over de meeste katholieke hoofden van ons land heen gaat. Die hebben wel wat anders aan hun hoofd. Bijvoorbeeld als de pastoor van je parochie plotseling wordt overgeplaatst, terwijl je net midden in een reorganisatie zit. Dat is laatst in Utrecht gebeurd. Daar moet, om maar wat te noemen, het grootste deel van de rooms-katholieke kerken dicht. De pastoor van Utrecht, die dit herstructureringsproces volgens veel van zijn parochianen kundig en met oog voor de mensen leidde, mag van Eijk zijn karwei niet afmaken. De pastoor zelf weet niet goed waarom en ook onder de gelovigen heerst verwarring over deze oekaze. Om over de eenheid van de kerk maar te zwijgen. Er kwam namelijk geen toelichting van de kant van het aartsbisdom op het besluit van Eijk. Niet op een Amerikaanse website, niet op een Italiaanse website en ook niet op de website van het aartsbisdom zelf.
Een bisschop is zowel priester, leraar als herder. Ik denk dat de katholieken van Utrecht en de rest van Nederland vandaag de dag vooral behoefte hebben aan een herder. Iemand die met ze mee optrekt. Naar zo'n bisschop luister je ook wat sneller als hij je iets probeert duidelijk te maken.
Doe je dat niet, dan word je zoals die kerken in Málaga. Iets uit het verleden dat geen contact meer maakt met de wereld van vandaag.
Columnist Stijn Fens schrijft over katholicisme. Lees al zijn columns terug op Trouw.nl/StijnFens.
Lees ook: Roomse ruzie: kardinaal Eijk haalt snoeihard uit naar paus Franciscus
In ongekend harde taal heeft kardinaal en aartsbisschop Eijk uitgehaald naar paus Franciscus. De paus pleegt godsdienstig bedrog, zorgt voor grote verwarring onder gelovigen en brengt de eenheid van de rooms-katholieke kerk in gevaar, aldus Eijk, de hoogste rooms-katholieke geestelijke van het land.
