Kabinet strooit onterecht met subsidies voor vervuilers

Ronald Reagan grapte eens dat de visie van de overheid op de economie in zes zinnen kan worden samengevat: Beweegt het? Hef er belasting over. Blijft het bewegen? Reguleer het dan. Houdt het op met bewegen? Geef het subsidie. Voor de Amerikaanse president was het een les in wat niet te doen. Voor minister voor Rob Jetten (D66) lijkt het een richtsnoer.

Jetten verhoogt de CO2-belasting en de gasbelasting voor grootverbruikers, maar de vrijstelling van de kolenbelasting in de industrie schaft hij af. Er komen bijmengnormen voor biobrandstoffen en gerecycled plastic, maar midden- en kleinbedrijven, die geen CO2-belasting betalen, worden verplicht om hun uitstoot te halveren.

Lastig ondernemen

Hogere belastingen, strengere regels: dat maakt het voor ondernemers lastig. Om te voorkomen dat ze gillend het land uitrennen, strooit het kabinet met subsidie. Voor de grootste vervuilers, zoals oliemaatschappij Shell en kunstmestfabriek Yara, is drie miljard euro vrijgemaakt. Alleen Tata Steel in IJmuiden zou al één miljard euro willen om over te stappen van kolen op waterstof.

Het kabinet wil ‘groene’ industrie voor Nederland behouden, en dat is geen verkeerde ambitie. Maar subsidie is per definitie marktverstorend en door de grootste vervuilers het meeste geld te gunnen, maken kleine en jonge bedrijven minder kans.

Beter is het om een prijskaartje te hangen aan vervuiling. Accijns op benzine en diesel maken elektrisch rijden aantrekkelijk. Vliegen is vervuilender dan autorijden, toch zit op kerosine geen belasting. Een kerosinetaks zou de internationale trein relatief goedkoper maken, maar het kabinet subsidieert liever synthetische brandstoffen.

Uitgezonderd de landbouw

Of neem het Europese emissiehandelssysteem. Grote bedrijven kopen rechten om CO2 uit te stoten. Die worden ieder jaar duurder en kunnen worden verkocht, waardoor het loont om te verduurzamen. Sinds de invoering is de CO2-uitstoot hier met 43 procent afgenomen. Maar de landbouw blijft uitgezonderd, ook van de Nederlandse CO2-belasting. Terwijl die sector 16 procent van de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt, waarvan twee vijfde met de productie van vlees is gemoeid.

Toch is een verhoging van de btw op vlees van 9 naar 21 procent in de Tweede Kamer onbespreekbaar en blijft koemelk uitgezonderd van de verbruiksbelasting. Als de alternatieven van Alpro of Oatly failliet dreigen te gaan, zullen we die dan overeind houden met subsidie?

Lees ook:

Coalitie staat achter klimaatplannen, oppositie ziet brede waaier van bezwaren

D66 is ‘trots’ op de klimaatplannen van minister Rob Jetten, PVV spreekt van ‘onbetaalbare’ maatregelen, GroenLinks mist ‘bezieling’.