Jezus was niet Europees of Afrikaans, maar Joods

Er is een eigenaardige discussie gaande in Trouw over de kleur van Jezus. Over of hij wit of zwart was. Jezus was Joods, uit Galilea (Noord-Israël). Dat mag toch als bekend worden verondersteld. Of je Joodse mensen ‘wit’ of (licht) gekleurd vindt, is tamelijk subjectief, nog los van individuele verschillen.

Maar nee, Jezus was zeker geen Noord-Europeaan met blond haar en blauwe ogen. Ik heb dat soort afbeeldingen altijd storend gevonden. Maar ze lijken met name een protestants fenomeen te zijn, vooral in de Verenigde Staten. In de oude katholieke kerken van Europa is de afbeelding van Jezus een stuk oostelijker. Jezus was ook zeker niet zwart. Ik vind het vreemd dat deze uitleg opeens door sommigen wordt voorgesteld als alternatief.

Laten we historische personen proberen accuraat af te beelden

Ik heb moeite met de overwegingen van kerkvoorman René de Reuver die zegt dat Jezus ‘alle kleuren aan kan nemen’, schijnbaar afhankelijk van de geloofsgemeenschap (de Verdieping, 2 oktober). Want Jezus van Nazareth was anders dan Shiva, Apollo of Horus naast een religieus figuur ook gewoon een historisch persoon. Laten we historische personen vooral proberen zo historisch accuraat mogelijk af te beelden. We beelden Confucius of Beethoven ook niet af in een andere kleur in de hoop dat mensen hun werk meer lezen of beluisteren.

We weten niet precies hoe Joden in die periode eruitzagen, maar wel ongeveer. Veel van de oudste afbeeldingen van Jezus zijn gemaakt in het Oost-Romeinse Rijk, waar ze ook niet bepaald blond waren en dus ook geen reden hadden om Jezus zo af te beelden. De zesde-eeuwse afbeelding van Christus Pantocrator uit het klooster in de Sinaï (Palestina), afgebeeld in de krant bij het stuk waarin De Reuver aan het woord komt, zal in de buurt komen.

Black Lives Matter-aanvliegroute

Hoe beelden we andere vroegchristelijke figuren af? Zoals kerkvader Augustinus, naast Paulus waarschijnlijk de belangrijkste man in het christendom. Hij was een Romeins-Tunesische Berber. Als ik Augustinus opzoek op internet, verschijnen gelukkig geen afbeeldingen van een blonde Europeaan. Het probleem lijkt mij niet zo groot als sommigen stellen. Het lijkt een discussie overgewaaid uit de VS, waar een blonde Jezus inderdaad vaker zichtbaar is.

De Black Lives Matter-aanvliegroute is niet zinvol: Jezus was nu eenmaal géén Afrikaan. Laten we zoveel mogelijk het historisch juiste aanhouden. Ik kan mij niet voorstellen dat er anno 2020 nog veel mensen zijn die bezwaren hebben om Jezus en anderen af te beelden als de Joodse of Berberse personen die ze waren.

Lees ook:

Jezus mag minder wit, vinden ook de Nederlandse kerken

Tegen de achtergrond van de Black Lives Matter-protesten heroverweegt de Anglicaanse kerk de wijze waarop ze Jezus afbeeldt. Hoe wordt daar in de twee grootste Nederlandse kerken over gedacht?

De ongeloofwaardige witheid van Jezus: ‘We zijn allemaal opgelicht’

In de kerk en in de kunsten wordt Jezus witter geportretteerd dan historisch gezien geloofwaardig is. Om dat onjuiste en kwalijke beeld te doorbreken portretteren sommige kunstenaars hem dus als donkere man. ‘Het is gezond verstand.’