Innovatie is vele malen goedkoper dan uitkopen van boeren

Vorige week is bekend geworden hoe hard de Nederlandse stikstofuitstoot moet krimpen en op welke wijze het kabinet dat denkt te realiseren. In sommige gebieden moet de uitstoot 70 tot 80 procent omlaag. Het kabinetsbeleid richt zich op massale uitkoop van veehouderijen, waarvoor weinig animo bestaat. Dus moeten er aantrekkelijker (lees duurdere) regelingen komen of zullen veehouderijen onder dwang uitgekocht moeten worden.

Uitkoop heeft niet alleen grote gevolgen voor de individuele veehouders, maar voor de hele agri-keten, inclusief toeleveranciers en afnemers. Hiermee zetten we de leidende positie van de Nederlandse agri-sector in de wereld op het spel.

In politiek Den Haag gaat er weinig aandacht uit naar de alternatieve oplossingsrichting: het stimuleren van technologische innovatie. De stikstofcrisis heeft een enorme impuls gegeven aan de versnelling van technologische vernieuwing om stikstof- (en broeikasgas-) emissies te reduceren.

Koeientoilet

Er zijn diverse nieuwe technologieën ontwikkeld en ze worden nu op de markt geïntroduceerd. Een rapport van Wageningen Universiteit en Research (WUR), verschenen in mei, vergelijkt de emissiereductie en economische haalbaarheid van enkele van deze innovaties. In een traditionele stal worden nu urine en feces van het vee bij elkaar opgevangen. Zo vormt zich methaan en ammoniak die overlast veroorzaken.

Maar er zijn innovaties die deze uitstoot kunnen reduceren. Scheiding in de stal van feces en urine voorkomt de vorming van ammoniak. Zogeheten ‘dagontmesting’, waarbij de dagelijkse productie van mest wordt verwerkt, versterkt dit effect. De firma Hanskamp maakt een koeientoilet, waarmee de urine wordt opgevangen zonder met feces in contact te zijn geweest. Ecoseals heeft een dichte vloer ontwikkeld en een mestrobot met waterzuiger waarmee feces en urine gescheiden opgevangen worden. De Sphere van Lely verwijdert en reinigt het ammoniakgas uit de stal en de opslag zodat er geen ammoniak naar de omgeving kan ontsnappen.

En zo zijn er meer technologische oplossingen. Het bedrijf JOZ heeft een stikstofkraker op de markt gebracht, die de ammoniak uit de mest kan extraheren. MEZT, een spin-of van de TU Delft, heeft een mineralenscheider ontwikkeld die ammoniak en kalium selectief uit de mest raffineert en omzet in emissie-arme kunstmestvervangers. Biovergisting van de mest biedt bovendien de mogelijkheid om methaan te produceren en als biogas nuttig in te zetten.

Het onderzoek van Wageningen toont aan dat 60 tot 70 procent emissiereductie nu al haalbaar is. In veel situaties is nu al een positieve business case voor een veehouder te maken. Voor die situaties waar de investering in nieuwe technologie nog niet loont, kan een beperkte subsidiëring van de onrendabele top de boer helpen over te stappen. We kunnen bovendien verwachten dat bij grootschalige toepassing van nieuwe technologieën de kostprijzen dalen en de effectiviteit stijgt.

Uitkoop is onnodig duur

Als we de kosten en opbrengsten voor de BV Nederland van deze twee oplossingsrichtingen vergelijken, dan is de keuze snel te maken. Voor een fractie van de kosten van massale uitkoop van boeren, kunnen we met technologische innovatie de stikstof-uitstoot drastisch terugbrengen. Het is de verantwoordelijkheid van het kabinet om deze crisis op te lossen, maar op een manier die voor de BV Nederland het meeste oplevert en het minste kost. Mogelijk zal in enkele gebieden een combinatie van maatregelen noodzakelijk zijn.

Massale uitkoop van boeren is onnodig duur en decimeert de Nederlandse agrisector. Laten we de unieke kans benutten om een groot deel van de gereserveerde miljarden te investeren in innovatieve technologie, die de sector in stand houdt. Technologie die bovendien een nieuw exportproduct kan worden.

Lees ook:

Coalitiepartijen zoeken grenzen op van stikstofafspraken — dat is óók nieuwe bestuurscultuur

Na onrust in de partij, vraagt het CDA aanpassingen aan het stikstofbeleid. Dat is mede gevolg van de wens om een nieuwe bestuurscultuur.

Veel geld voor nieuwe techniek: helpt dat de boer uit de stikstofellende?

Met dure technische snufjes gaan boeren de stikstofcrisis te lijf. Maar de wetenschap heeft bedenkingen. ‘Het helpt hooguit grote boeren. Het platteland loopt leeg.’