Ik ging mijn bijnaam Appie ineens missen

Ik ben op een middelbare school in Zwolle. In het muzieklokaal druppelen de leerlingen van 4-vwo binnen. De verschillende subculturen klonteren samen en de witte raven zitten door het lokaal, de meesten ervan achterin. Dicht bij de uitgang.

Ze worden getrakteerd op een schrijversbezoek; een welkome onderbreking van de lesuren. Corona heeft er ingehakt bij de jongeren, het isolement deed snakken naar het klaslokaal. Niet zozeer het onderwijs, maar de ontmoeting. We zitten in het warmste gedeelte van het gebouw, de zon streelt de ramen. Wat ik hier vertel, vertel ik overal.

Zes bijnamen die passen als een zomerjas

Bij mijn geboorte kreeg ik de naam Abdelkader. Na een bezoek aan de dorpsmarkt een aantal jaar geleden ontdekte ik dat in de wereld van mijn voorouders de mannen of Ahmed heten of Abdelkader. Op de kleuterschool zei de de juf dat mijn naam de langste naam in de klas was. Tien letters. Het zorgde voor wat chagrijn bij de jongens met een kortere naam. Abdelkader betekent Abd’al-Qadr, Onderdaan van Hij die over jouw lot beschikt. In die zin is mijn naam letterlijk mijn lot.

Sommige namen lenen zich uitstekend voor een afkorting, de mijne was er zo een. Ik vraag wie tevreden is met zijn naam. Vingers gaan de lucht in. Ik vraag wie er ontevreden is over zijn naam. Vingers gaan de lucht in. Op een andere school was er een Hussein die vond dat Hussein niet bij zijn identiteit paste. Hij was vernoemd naar zijn grootvader. En daar zat hij mee. De naam zat zijn leven in de weg.

Sommige leerlingen hebben geen idee waar ze de naam aan danken. Een leerling is vernoemd naar een personage uit In de ban van de Ring. Toen hij werd geboren rolde Hollywood de verfilming ervan uit. Aan de naam hoor je de tijdsgeest, de populaire cultuur, de zucht naar verandering.

Op de basisschool werd Abdelkader Appie. In het begin vond ik het pesterig, allengs wende ik eraan. Appie was mijn naam. Een leerlinge vertelt dat ze zes bijnamen heeft; alle zes de bijnamen passen bij haar als een zomerjas. Een leerling zonder bijnaam heeft het moeilijk.

Van Appie naar Abdel

In de eerste dagen op de middelbare school zocht ik mijn bijnaam tevergeefs. Appie was verdwenen. Het werd Abdel, wat me log en onecht in de oren klonk. Ik miste Appie. De naam die je krijgt is de naam die je moet dragen. Ooit in Amman, Jordanië, zei een vrouw dat ze bij Abdelkader een ander persoon had voorgesteld. “Een dikke man met een tulband op uit Saudi-Arabië.” Ik wist niet wat ik ervan moest maken. Mijn naam wordt aan de lopende band verhaspeld; om geen last te hebben van de ergernis ben ik het minder erg gaan vinden. Als ik dit vertel knikken de leerlingen met een niet-westerse achtergrond instemmend. Op een andere school was een leerlinge die nog altijd op de dag wacht dat haar naam goed uitgesproken werd.

Ik vraag of er leerlingen zijn die een andere naam zouden willen dragen. Een leerling kinkt bevestigend. Glimlach, kort koppie. Hij zit tussen de meisjes. “Ik heb de mijne veranderd. Ik had eerst een meisjesnaam. Ik ben nu een hij. En heb een naam gekozen die bij die hij past.”

“En welke naam heb je gekozen?”

“Een naam uit mijn familiestamboom.”

Misschien moet het veranderen van de naam een mensenrecht zijn.