Houd ook de optie van kernenergie open

We zoeken naar betere oplossingen om in 2050 de CO2-uitstoot te reduceren tot nagenoeg nul. En ik denk dan terug aan wat ik leerde tijdens mijn lange carrière op het gebied van landbouw en ontwikkelingssamenwerking: maak afwegingen en houd alle opties open.

Als lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid was ik betrokken bij opzet, uitwerking en implementatie van het fameuze Brundtland-rapport uit 1987, Our common future, in Nederland. Daarin werd opgeroepen tot duurzame ontwikkeling. Dat thema behelst vijf domeinen: voedsel, energie, water, natuur en grondstoffen. Ze zorgen elk voor problemen en verdienen allemaal oplossingen, maar de aanpak van het ene vraagstuk zorgt voor grotere uitdagingen dan het andere.

Stel, je wilt voorkomen dat grondstoffen uitgeput raken. Dan moet je zorgen voor recycling. Dat proces vreet energie, wat haaks staat op de doelstelling om zuinig met energie om te springen. Als je natuurgebieden wil vergroten, moet je areaal beschikbaar stellen. Dat betekent dat je cultuurgrond effectief moet inrichten, bijvoorbeeld met landbouw die hoge opbrengsten mogelijk maakt. Dat botst met de wens om in de voedselvoorziening te voorzien met biologische landbouw.

Een radicale aanpak kan niet tegelijk op álle gebieden. Dat is strijdig met elkaar. Om op alle terreinen vooruitgang te boeken, moet je afwegingen maken en geen opties uitsluiten.

Moratorium

Zo horen we in het klimaatdebat vaak dat we moeten inzetten op hernieuwbare bronnen, en dat kernenergie geen rol zal spelen. Het is voor velen een lastig dilemma. Ik weet nog goed dat we bij de PvdA allemaal voorstanders van kernenergie waren. Nog in de vroege jaren zeventig wilde de PvdA, waarvan ik toen al lid was, een hele reeks kerncentrales bouwen. Dat leek mij nog wat gortig en ik drong aan op temporisering. Helaas zijn we doorgeslagen naar de andere kant met een moratorium op kernenergie.

Er zijn namelijk allerlei redenen om kernenergie een grotere rol te geven in een duurzame toekomst. Zo is van alle energiebronnen het grondstoffengebruik het laagst bij kernenergie. De belangrijke grondstof, uranium of eventueel thorium, is overvloedig aanwezig en je hebt er maar weinig van nodig. Om die redenen besparen kerncentrales ruimte op onze planeet. Grote natuurgebieden kunnen bestaan zonder uitputtende mijnbouw en zonder indus­triële ‘parken’ met 200 meter hoge windturbines.

Kernenergie is eveneens goed voor de natuur, omdat alleen waterdamp uit de schoorsteen komt. Geen CO2, geen andere broeikasgassen, geen luchtvervuilende stoffen. Alle restproducten worden volgens strenge regels uit het milieu gehouden. Finland bouwt een opslagplaats voor geologische eindberging van kernafval.

Ontwikkeling

Grote delen van de wereld hebben nog geen toegang tot betrouwbare elektriciteit. Toch wordt energie alom erkend als een essentiële voorwaarde voor ontwikkeling. Als daar zonnepanelen en windturbines komen, is er nog altijd behoefte aan fossiele gascentrales om stroom te leveren tijdens de lange avonden en bewolkte dagen. Als daar goedkope kolencentrales komen, verandert de planeet in een snelkookpan. Niet alleen voor ons, maar ook voor mensen in ontwikkelingslanden wordt kernenergie daarom steeds meer een relevante optie.

Het zijn afwegingen die we moeten blijven maken. De CO2-uitstoot is een belangrijk probleem, naast veel andere problemen. Hernieuwbare energie is een belangrijke oplossing, naast veel andere oplossingen. Als we op termijn een betrouwbare energievoorziening willen die zo min mogelijk CO2 uitstoot, dan moeten we ons niet laten vastzetten op één route, zeker niet wanneer die ons afhankelijk houdt van fossiele brandstoffen. Het is een doodzonde om niet ook een andere route te bewandelen.

Lees ook:

Ze had grote plannen, maar de Duitse Energiewende stokte juist onder klimaatkanselier Angela Merkel

Klimaatkanselier werd bondskanselier Angela Merkel in haar begindagen genoemd. Maar in Duitsland klinkt ook veel kritiek op de erfenis die ze achterlaat. En dat is te merken in de huidige verkiezingscampagne waar het klimaat een van de belangrijkste thema’s is.

Het CDA was niet eerder zo expliciet over klimaat: het wil een ‘groene industriepolitiek’

In een klimaatvisie pleit het CDA voor ambitieuzer klimaatbeleid. Het Rijk moet de portemonnee trekken en de industrie veel meer betrekken bij de energietransitie.