Commentaar
Hongarije moet niet met autoritaire middelen afrekenen met het verleden
De almacht die de Hongaren Viktor Orban en zijn Fidesz-partij hebben verschaft, begint grote gevolgen te krijgen. Was er vorig jaar al ophef over toenemende persbreidel, inmiddels is daar aantasting van de autonomie van de centrale bank bijgekomen.
Evenals gedwongen pensionering van rechters, het onomkeerbaar vastleggen van een belastingstelsel, benoeming van Fidesz-aanhangers op cruciale overheidsposities, en vele andere ingrepen.
Orban heeft zijn krachtige electorale mandaat - Fidesz heeft twee derde van de parlementszetels - opgevat als een recht het land radicaal te hervormen. Noodzaak tot actie was er ook toen hij in 2010 aantrad. Acht jaar socialistisch bewind had het land opgescheept met grote schulden; de premier, Ferenc Gyurcsany, had de bevolking voorgelogen. Fascistisch rechts was in opkomst.
Maar electorale kracht mag niet verworden tot democratische dictatuur. Ook een grote meerderheid moet rekening houden met de belangen van derden en in open debat blijven met degenen die de volgende regering kunnen vormen. Bovendien helpt Orbans economische beleid het land niet. Onderhandelingen met het IMF liggen stil en kredietbeoordelaars noemden de Hongaarse schulden vrijdag 'junk'.
De Europese Unie heeft middelen om Hongarije tot de orde te roepen. Het onthouden van financiële steun is er een van, evenals het indienen van een aanklacht bij het Europese Hof van Justitie vanwege het aantasten van de onafhankelijkheid van de centrale bank.
Beter zou het zijn als de verandering van binnenuit kwam. De Hongaren kunnen een voorbeeld nemen aan Polen. Dat land werd jaren geleid door de broers Kaczynski, die met hun nationalistisch-populistische beleid de katholieke wedergeboorte van hun land wilden bewerkstelligen, én de relatie met de buurlanden en de EU op de schop namen. Internationale spanningen, druk op media, en de neiging tot 'zuivering' van bestuurders die hun carrière begonnen onder het communisme, waren het gevolg. Uiteindelijk kozen de Polen, via de stembus, voor het veel gematigder Burgerplatform van Donald Tusk.
Te hopen valt dat de Hongaren op vergelijkbare wijze hun koers verleggen. Er is in Hongarije best reden de communistische periode kritisch onder de loep te nemen, evenals het beleid van post-communistische regeringen. Maar methodieken gebruiken die een communistisch bewind ook zou inzetten om zijn voortbestaan te verzekeren, is voor een Europese democratie de slechtst denkbare keuze.
