Hongarije en Turkije tergen de goede trouw. Ze bakken zoete broodjes met Rusland en beletten toetreding tot de Navo van Zweden en Finland, hekelt theoloog-socioloog Gied ten Berge.
Het Navo-lidmaatschap van Turkije en Hongarije heeft nooit helemaal lekker gezeten. Formeel heten ze democratieën, maar daar valt tot op heden op af te dingen waar het gaat om corruptie, rechten van minderheden en oppositie en persvrijheid. Hun ambivalente houding tegenover Poetins vernietigingsoorlog in Oekraïne maakt dat extra schrijnend.
Beide landen verkeren in een luxe positie: artikel 5 van het Navo-handvest beschermt hen als derden een aanval op hun grondgebied zouden inzetten. De vraag moet gesteld worden of hun houding op zijn minst niet in strijd is met de geest van een andere belofte in dat handvest: leden mogen er geen verbintenis op na houden met een derde staat die in conflict is met de Navo (artikel 8). Het blijkt nu in oorlogstijd onverdraaglijk dat Hongarije en Turkije van twee walletjes proberen te eten: enerzijds zoete broodjes bakken met het totalitaire Rusland, anderzijds verhinderen dat twee bewezen democratieën, Finland en Zweden, lid kunnen worden van de alliantie van democratische staten.
Het structurele probleem is dat zij misbruik maken van het intergouvernementele principe van ‘gelijkwaardige regeringen’, waardoor alle Navo-lidstaten moeten instemmen met een besluit nieuwe leden toe te laten. Dat is op zich een goed principe, omdat het afzonderlijke landen beschermt tegen de willekeur van een meerderheid. Maar betekent dit ook dat de meerderheid voldoende beschermd is tegen de willekeur van enkele?
Navo kan zwakke broeders niet langer spelletjes laten spelen
Het principe vindt al zijn begrenzing in artikel 5, dat bepaalt dat een aanval op één lid automatisch de aanval op alle betekent. Hongarije en Turkije tergen echter de goede trouw binnen het bondgenootschap door aan dat principe het recht te ontlenen de aanvraag van twee bewezen democratische landen te chicaneren, terwijl ze zelf hun democratieën niet op orde hebben.
Ooit heeft de Navo geen werk gemaakt van het lidmaatschap van de toen ronduit antidemocratische regeringen in Griekenland en Portugal. Dat zijn zwarte bladzijden in haar geschiedenis. Het geeft extra kracht aan het argument dat de Navo het zich nu niet meer kan permitteren twee democratisch zwakke broeders hun spelletjes te laten spelen en zo zichzelf te verzwakken. De vraag dringt zich op hoelang dit gedrag nog is te tolereren als dat van ‘gelijkwaardige regeringen’, nu zich een reëel waardenconflict voordoet.
Lees ook:
Hongarije jaagt de EU én de Navo de gordijnen in met gedraal rond toetreding Finland en Zweden
De Turkse twijfels over Fins-Zweedse Navo-toetreding zijn bekend, maar nu klinken ook in Boedapest tegengeluiden. Deze maand moet het Hongaarse parlement een knoop doorhakken.
