Hoe voorkom je dat pubers in de vakantie de hele dag met een scherm op de bank hangen?

Uitrusten, prima. Maar dat de pubers het liefst de hele kerstvakantie doorbrengen met een beeldscherm in bed of op de bank, gaat ouders te ver.

Het is niet alleen voor ouders een drukke periode, zo vlak voor de feestdagen. Ook voor scholieren is het aanpoten, met toetsen, werkstukken, sporttoernooien en het kerstgala. “Het is op eieren lopen thuis”, vertelt een moeder van twee meiden van 14 en 16 jaar. Vorig jaar was de ontlading tijdens de feestdagen redelijk rampzalig. “Onze dochters hebben eigenlijk alleen maar lamlendig in bed gelegen en op de bank gehangen met hun telefoon. Over het traditionele kerstdiner bij oma hebben we flink ruzie gehad, omdat ze eigenlijk niet mee wilden. Dat was natuurlijk geen optie, maar ze hebben met lange gezichten én hun telefoon in de hand aan tafel gezeten.”

Ook de rest van de vakantie waren de meiden niet vooruit te branden. “Ik snap best dat ze moe zijn, maar van zoveel niets doen, wordt toch niemand beter? Hoe voorkomen we dat ze twee weken lang alleen maar hangen?”

Puber- en huiswerkdeskundige Ankie Remijn ziet regelmatig jongeren die enorm op hun tenen lopen, zo richting het einde van het jaar. “Er wordt veel van hen gevraagd en het kan geen kwaad om je kinderen in de periode voor de feestdagen een beetje te ontzien.”

Behoefte aan rust

Erken dat je pubers het druk hebben met school en andere activiteiten. “Je mag natuurlijk wel aangeven dat je het vorig jaar verre van gezellig vond en dat je wilt voorkomen dat het dit jaar weer zo gaat”, zegt opvoedcoach Tea Adema. Na een goed gesprek, waarin je elkaars behoeften erkent, moet het volgens haar goed komen. Je pubers dwingen om zich anders te gedragen, heeft geen zin. Uitleggen wat je stoort of wat je anders zou willen zien wel. Volgens Adema is het volstrekt logisch dat de meiden behoefte hebben aan rust tijdens de kerstvakantie. “Ze hebben het druk gehad, het is donker en koud buiten. Niet echt aanlokkelijk om naar buiten te gaan en door de stad te flaneren. Het weer nodigt uit om op de bank te hangen. Laat ze maar lekker.”

Het slaapritme van pubers verandert, ze vallen later in slaap. In combinatie met een druk programma op school en met sporten, slaat de vermoeidheid toe. Remijn: “Door de ontwikkeling in de puberteit, leven sommige tieners in een continue jetlag. Het kan dan zeker geen kwaad om in de kerstvakantie heerlijk bij te slapen.” Dat wil overigens niet zeggen dat je helemaal niets van je pubers mag verwachten. “De afwas verdwijnt niet vanzelf in de vaatwasser, je bent geen bediende van je kinderen natuurlijk”, vindt Adema. “Neem je kinderen serieus, maar geef tegelijkertijd duidelijk aan wat je van hen verwacht. Uitslapen en niks doen is prima, maar we drinken wel om 11 uur samen thee. Of zoiets.”

Samen iets ondernemen

Niks doen is prima, maar sociale contacten zijn ook belangrijk. Dat mag je best blijven benadrukken, vindt Remijn. “Stuur je dochters met vriendinnen op pad voor een leuke outfit voor Oudejaarsavond. En wellicht is het leuk om samen wat te ondernemen, bijvoorbeeld een keer naar de bioscoop of lekker lunchen.”

En dat kerstdiner bij oma? Adema: “Als het daarover gaat, hebben ze pech, het hoort erbij. Niet meegaan is geen optie. Dan kun je daar met een chagrijnig hoofd gaan zitten, maar je kunt ook proberen een leuk gesprekje te voeren met ome Jaap.”

Remijn: “Misschien werkt het om de meiden meer verantwoordelijkheid te geven rondom het kerstdiner. Laat ze bijvoorbeeld het nagerecht verzorgen, de tafel mooi aankleden of een spel bedenken tussen de gangen door.” Als ze daar niet voor te porren zijn, kun je in elk geval afspraken maken over het telefoongebruik tijdens het kerstdiner. “Daar houd je jezelf natuurlijk ook aan.” Daarna is er weer tijd genoeg om met een beeldscherm in hun hand lekker te hangen.

Elke week behandelt Trouw een opvoedvraag van lezers. Zelf een kwestie indienen? Mail naar opvoedvraag@trouw.nl.