Hoe Trouw werd gepiepeld in Brabant

‘Woest’ is de zoon dat zijn oude vader moet betalen voor drugsafval op zijn erf. Waarom meldt Trouw pas later dat deze zoon zelf is veroordeeld voor drugs?

De kwestie

Het xtc-afval op het terrein van een 90-jarige Brabander haalt drie keer de krant, met een opvallende wending. Op 31 maart staat hij op een grote foto in de Verdieping. Zijn zoon en advocaat vertellen hoe de gemeente hem laat opdraaien voor de schoonmaak van een groot gebied. ‘Woest’ is de zoon dat vaders oude dag wordt verpest. Die zoon, die sinds kort weer bij zijn vader woont, voert het woord, omdat de fragiele negentiger het ‘niet allemaal meer goed meekrijgt’. Vader wist van niets, zegt de zoon, en waar de gemeente eerst toegaf dat de vervuiling begon in de gemeentelijke sloot bleek dat na aanvullend onderzoek het terrein van de Brabander te zijn.

De burgemeester ontkent deze ommezwaai met klem en houdt vol dat de 90-jarige van de lozingen had moeten weten. Wie het afval twee jaar terug heeft geloosd is onbekend, sanering gaat tonnen kosten. Er is zes jaar terug ook xtc-afval gedumpt op dit erf, meldt dit artikel, maar daarvoor bleek de huurder van een loods verantwoordelijk. ‘Hij weet van niks, maar is verantwoordelijk voor alles’, zegt de kop. Een artikel voorin de krant meldt de trend: grondeigenaren draaien op voor schoonmaakkosten na drugsdumping.

Op 2 april meldt de krant dat voor de negentiger een geldinzameling is begonnen. Een week later verschuift het beeld: er wordt gemeld dat pas nu ‘gebleken’ is dat de zoon ofwel woordvoerder zelf drie keer is veroordeeld in verband met xtc-productie. Dat speelt geen rol in de beslissing om zijn vader aan te spreken, zegt de gemeente in dit artikel. Ook volgens de advocaat van de Brabander is dit ‘niet relevant’. Tijdens de lozingen twee en zes jaar terug zat de zoon in de cel.

De standpunten

De redacteur binnenland dook eerder in de drugsafvaldump en stuitte op deze zaak. Hij sprak met betrokkenen en deed navraag in de buurt. Niemand meldde hem het verleden van de zoon, die keurig overkwam. “Het ging bovendien om de problemen van zijn vader.”

Na de eerste publicatie tipte een lokale journalist de Trouw-redacteur dat de zoon lokaal bekend stond als kopstuk van een drugsbende. De redacteur confronteerde zoon en advocaat ermee. Die stelden dat de zoon niets wist van deze lozing – hij is er ook niet voor veroordeeld – en dat ze de veroordelingen niet hadden gemeld omdat ze ‘niet relevant’ waren. “Dat had ik liever zelf beoordeeld”, zegt de redacteur achteraf. Hij zou dit zeker hebben vermeld in zijn eerste artikel. “Ik denk dat ik dan het stuk minder vanuit het perspectief van vader en zoon zou hebben opgeschreven.” Hij vermoedt dat de achtergrond van de zoon, zonder dat hij het wist, meespeelde in zijn nogal formele gesprek met de burgemeester.

Na overleg met de hoofdredactie en een ervaren onderzoekscollega werd besloten dat het verleden van de zoon de lezer niet onthouden mocht worden. Toen de burgemeester in een lokale krant verklaarde vast te houden aan haar besluit, werd dat gekozen als nieuwe aanleiding. In een bericht luidde het: ‘volgens de gemeente speelt dat verleden geen rol’. De redacteur vond dat gekunsteld, maar zag geen alternatief. “Alleen opschrijven dat dit verleden eerst niet was vermeld, zou een rectificatie zijn. Terwijl de informatie in dat eerste artikel klopt.”

Het oordeel

Het is kwalijk dat de zoon en advocaat van de eigenaar bepaald hebben welke informatie terechtkwam in dit stuk over een lopende juridische zaak. Zoals de redacteur zegt had hij dat zelf willen beoordelen, en had dit ook uitgemaakt voor het artikel. Nu de redacteur flink wat bronnen raadpleegde en niemand hem bijlichtte over de veroordeling van de zoon, is het hem niet kwalijk te nemen dat deze relevante informatie de lezer werd onthouden. Het ging fout, maar buiten zijn schuld.

Deze fout is creatief goedgemaakt in een volgend artikel, waarbij diezelfde lezer overigens wel van goede huize moet komen om te begrijpen dat de omgeving van de 90-jarige deze informatie actief verzweeg. Dat had duidelijker vermeld mogen worden. Zoals het ook goed zou zijn om bovenaan de online-versie van het eerste artikel direct te verwijzen naar het tweede stuk, immers toch een verkapte rechtzetting.

Deze zaak leert ook op te passen met het plaatsen van een verhaal onder de noemer ‘onschuldige burger moet betalen’ zolang niet alle informatie bekend is. Dat maakt de krant kwetsbaar als andere informatie opduikt.