Hoe geloofwaardig is het schermen met tarieven als grote bedrijven hun eigen deals kunnen sluiten?

De onderhandelingen waren zo goed als rond toen de liberalen het mes op tafel legden. Er was te weinig binnengehaald voor het bedrijfsleven, de beoogde coalitiepartners moesten over de brug komen.

Ze kregen de keuze uit verschillende kwaden, waarvan het schrappen van de dividendbelasting uiteindelijk de voorkeur kreeg. Maar een andere optie was ‘een versoepeling van het strenge bonusbeleid voor bankiers’ geweest, meldde deze krant maandag. Ik wist niet wat ik las. Zo’n voorstel zou nog meer stennis hebben veroorzaakt dan de dividendkwestie en had misschien – houd me vast – zelfs de indruk kunnen wekken dat de VVD de loopjongen was van de financiële sector.

Niet dat de huidige indruk zoveel beter is. Nadat Mark Rutte al zijn politieke kapitaal had ingezet om het Unilever naar de zin te maken, werd hij per sms’je afgeserveerd: Sorry, we komen toch maar niet naar Rotterdam. Vervolgens ontving hij op het Catshuis een gezelschap van zestien commissarissen om de band tussen politiek en bedrijfsleven te bespreken; dat stond al op de agenda, maar werd zo driftig afgeschermd dat je er vanzelf iets achter ging zoeken. Wat werd hier nu weer bekokstoofd? De verlaging van de vennootschapsbelasting, die de plaats inneemt van de afschaffing van de dividendbelasting?

Ja, ik word een beetje paranoia van de gang van zaken, de geheimzinnigheid, de ontkenningen, het zwijgen over de lobby van Shell en Unilever, de mist over wel of niet bestaande memo’s. De dividendbelasting moest en zou afgeschaft worden, de rampspoed was anders niet te overzien, en wat meldt het kabinet nu, bij monde van staatssecretaris Snel? De nieuwe fiscale handreikingen, ook ter grootte van 1,9 miljard, werken eigenlijk nog veel beter. Het zou kunnen, sterker: ik geloof dat het zo is. Maar het klinkt als een gelegenheidsargument. Het bedrag lag vast, het geld moest naar het bedrijfsleven, hoppa.

Elkaar de loef afsteken

Zo worden fundamentele vragen omzeild, al dan niet onder druk van de Catshuis-gasten. Om te beginnen: verhinderen de begrotingsregels werkelijk dat een deel van de buit geïnvesteerd wordt in de publieke sector? Voor wat onderwijzers, bijvoorbeeld? Zijn we niet de baas over onze eigen regels? Vervolgens: dragen we door het verlagen van de winstbelasting niet mee aan een race naar de bodem, waarin landen elkaar de loef afsteken door bedrijven te vrijwaren van fiscale lasten? En ten slotte: hoe geloofwaardig is het schermen met tarieven en percentages als grote bedrijven hun eigen deals kunnen sluiten? Ik tref in NRC Handelsblad het geval aan van computergigant Dell. Het hoofdkantoor in Nederland geniet dankzij een fiscale link met Singapore een ‘effectieve belastingdruk’ van 0,23 procent.

Zolang dat niet als probleem wordt gezien, hebben we sowieso een probleem.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees meer columns op trouw.nl/stevoakkerman.

Lees ook:

Reconstructie: Hoe Rutte de greep op zijn eigen plan voor afschaffing van de dividendbelasting verloor

Het kabinet liet maandag weten wat de heroverweging van het schrappen van de dividendbelasting oplevert. Vol vuur verdedigde Rutte de maatregel een jaar lang. Het plan ontglipte hem geleidelijk. Een reconstructie in drie bedrijven.