Het risico van het AstraZeneca-vaccin valt in het niet bij de voordelen

Hoe zou de ongetwijfeld stevig bemenste afdeling ‘corporate communications’ van AstraZeneca aankijken tegen het voortdurende gedoe over het coronavaccin? Het imago van de farmagigant loopt deuk na deuk op. Eerst al door alle schimmigheid rond de leveranties. Wat daarvan blijft hangen is het beeld van een concern waarmee blijkbaar geen fatsoenlijke, transparante afspraken te maken zijn en dat andere landen naar believen voor laat gaan. Daar kwam recent de trombosekwestie bij.

Het een is niet los te zien van het ander juist vanwege schadelijkheid voor de beeldvorming. In de eerste plaats rond het voor Nederland zo belangrijke AstraZeneca-vaccin, maar ook breder. Het is van het grootste belang dat mensen zich laten inenten zodra dat kan. Niet iedereen is daar even happig op, zacht uitgedrukt. Maar al staat het iedereen vrij wel of niet voor vaccinatie te kiezen, het is voor de samenleving als geheel veruit het beste als zoveel mogelijk mensen dat wel doen.

Geen brandschone reputatie

Daarvoor is vertrouwen nodig: in de veiligheid van vaccins, in een farmaceutische industrie die in het maatschappelijke belang handelt, en in een overheid en gezondheidsautoriteiten die met gezag optreden als dat nodig is. Een farmaceutisch bedrijf dat de indruk maakt eigen gewin belangrijker te vinden dan afspraken met EU-landen, schaadt dat vertrouwen. De geneesmiddelenindustrie heeft toch al geen brandschone reputatie, dat telt mee.

Voor de tijdelijke, en inmiddels weer opgeheven vaccinatiestop ligt het wat ingewikkelder. Doorgaan met prikken zou mogelijk hebben bijgedragen aan het beeld dat het vaccineren hoe dan ook door moest gaan, ook bij signalen dat een in hoog tempo ontwikkeld vaccin schadelijke neveneffecten had. Maar hetzelfde geldt voor stoppen: zie je wel, die vaccins deugen niet.

Vanaf de zijlijn advies geven is makkelijk. Beter dit aan autoriteiten als het Europees geneesmiddelenbureau Ema en de Wereldgezondheidsorganisatie over te laten. Die hebben inmiddels gesproken, de vaccinatie met AstraZeneca wordt deze week hervat.

Brede afweging nodig

Hoe lastig het ook is in dit geval een harde uitspraak te doen over de noodzaak van de vaccinatiestop, duidelijk is wel dat voor zo’n besluit een brede afweging nodig is. Tegenover het mogelijk voorkomen van nieuwe, zeldzame trombosegevallen staat de zekerheid dat uitstel van vaccinaties leidt tot corona-infecties die voorkomen hadden kunnen worden.

Mensen voorhouden dat vaccineren voor de volle honderd procent veilig is, dat kan niet, simpelweg omdat zo’n harde garantie (nog) niet te geven valt. Maar de risico’s lijken uiterst beperkt, zeker afgezet tegen het enorme voordeel van vaccineren. Die boodschap kan en moet worden uitgedragen.