OpiniePisa-onderzoek
Het onderwijsniveau daalt en daar moeten we wat aan doen
Het driejaarlijkse Pisa-onderzoek naar de vaardigheden van jonge mensen toont aan dat het Nederlandse onderwijs het steeds slechter doet. Dat is heel zorgelijk, vindt Henrik de Moel van de Algemene Onderwijsbond. Hij stelt dat de minister van onderwijs niet weg moet komen met een sussende reactie.
De resultaten van het driejaarlijkse Pisa-onderzoek zijn gepresenteerd, het grootste internationale onderzoek naar de vaardigheden van jonge mensen. Het toont aan hoe het gesteld is met de basisvaardigheden van vijftienjarigen wereldwijd, maar ook wat de toegevoegde waarde is van ons onderwijsstelsel. We dalen fors op het gebied van lezen en natuurwetenschappen, daar kan de kleine stijging bij wiskunde niet tegenop.
De vrees van de Algemene Onderwijsbond is uitgekomen. Onze boodschap voor Nederland is dezelfde als die van de afgelopen negen jaar: gemiddeld lijkt Nederland het best aardig te doen, maar de scores dalen ten opzichte van het vorige rapport. Oeso-onderzoekers noemen de trend sinds 2003 in Nederland ‘duidelijk negatief’.
Vreselijk verkeerd
De reactie van minister Arie Slob (onderwijs) voelen we al aankomen: het heeft onze aandacht en we zorgen dat het beter wordt. Dat belooft Den Haag elke keer, maar ergens gaat het vreselijk verkeerd.
Onderwijs is steeds meer een race geworden. Ouders weten dat je middelbare schooldiploma niet alleen je vervolgopleiding bepaalt, maar ook je kansen op een succesvolle positie in de maatschappij. Ouders van schoolgaande kinderen worden steeds veeleisender als het gaat om de kwaliteit van het geboden onderwijs. Als de cijfers van hun kinderen tegenvallen is in de perceptie van ouders die kwaliteit niet goed genoeg.
Onvoldoende tijd
De leraar heeft onvoldoende tijd voor maatwerk of individuele aandacht voor leerlingen in onze volle klassen. Wil je dat toch, dan moet de ouder het zelf betalen. In het voortgezet onderwijs maakt 31 procent van de leerlingen gebruik van bijles of huiswerkbegeleiding. Vorig schooljaar gaven ouders naar schatting tussen de 142 en 207 miljoen euro uit aan dit schaduwonderwijs. De extra ondersteuning heeft vaak een positief effect op de prestaties. Maar niet iedereen kan bijles betalen, dus niet alle kinderen krijgen dezelfde mogelijkheden. Dit vergroot de kansenongelijkheid en draagt bij aan een tweedeling in het onderwijs en uiteindelijk de samenleving.
Maakt u zich inmiddels, net als wij, zorgen om de Pisa-resultaten? De minister zal u proberen gerust te stellen. Hij is bezig met het aanpassen van het curriculum zodat het beter aansluit op wat Pisa toetst. Hij zal wijzen op de plannen van Curriculum.nu. Dat de meeste leraren kritisch hierover zijn, maakt niet uit. Bovendien hebben docenten, door eerdere ervaringen, weinig vertrouwen dat er voldoende tijd en geld is om zo’n ingrijpende verandering goed in te voeren.
Examencijfers op peil
Daarnaast, zo zal gezegd worden, blijven de examencijfers van onze leerlingen op peil. Dit lijkt in tegenspraak met de door Pisa geconstateerde achteruitgang. Een onafhankelijke commissie heeft zich, in opdracht van het ministerie, gebogen over deze vraag en geeft een aantal mogelijke verklaringen. Deze hebben vooral te maken met een veronderstelde toename in de motivatie van leerlingen in aanloop naar hun examen. Het feit dat scholen hun onderwijsprogramma’s in de bovenbouw op het examen gericht hebben wordt als verklaring opgevoerd. Maar dit verklaart niet waarom onze kinderen slechter presteren dan eerdere lichtingen in het Pisa-onderzoek.
We kunnen het niet langer ontkennen: het onderwijsniveau in Nederland daalt en dat in een tijd dat het zo goed gaat met onze economie. Welk vertekend beeld het ministerie ook schetst, leraren weten wat de oorzaken zijn. Het groeiende tekort aan bevoegde leraren, de hoge werkdruk en de overvolle klassen. De oplossing is niet zo moeilijk. Investeer structureel in onderwijs, in kleinere klassen en een aantrekkelijk beroep, dat is de echte oplossing. De Pisa-cijfers zijn objectief en betrouwbaar, laat u niet voor de gek houden.
Lees ook:
De leesvaardigheid van Nederlandse vijftienjarigen daalt, en hard
De leesvaardigheid van Nederlandse jongeren daalt in vergelijking met andere landen. Dat blijkt uit de jongste editie van Pisa, een wereldwijd onderzoek naar de leerprestaties van vijftienjarigen.
Scholieren vinden de lessen op school steeds saaier
Scholieren vinden hun lessen steeds minder interessant. Ook voelen ze zich vaak niet voldoende uitgedaagd.
