Oude reflexen en dogma's beheersen het defensiebeleid. Miljarden euro’s worden gestopt in nieuwe militaire capaciteit voor een niet-bestaande dreiging uit Rusland, betoogt voormalig legercommandant Ingo Piepers, die pleit voor echte vernieuwing.
Bijna een jaar geleden viel Rusland Oekraïne binnen. De aanval liep snel vast en heeft een reeks tekortkomingen van de Russische strijdkrachten blootgelegd, maar zeker ook van het Nederlandse defensiebeleid. Onze admiraals en generaals zagen in die Russische aanval vooral een bevestiging van hun opvatting dat de Nederlandse krijgsmacht kapot is bezuinigd door de politiek. Nederland was en is volgens hen niet klaar voor deze oorlog. Een onzinnige bewering.
Rusland blijkt namelijk helemaal niet de dreiging die ons is voorgespiegeld en waar het defensiebeleid op is gebaseerd. Bovendien worden de beperkte militaire capaciteiten van Rusland nu vernietigd en is vervanging daarvan problematisch, mede door de opgelegde sancties. Ondanks het ongelijk van onze admiraals en generaals heeft het de regering er niet van weerhouden om snel extra miljarden beschikbaar te stellen voor Defensie. Om, daar komt het op neer, aan een niet-bestaande dreiging alsnog het hoofd te bieden.
Recente Nederlandse wapenleveranties aan Oekraïne laten ook zien dat er iets fout zit met het defensiebeleid waar het gaat om de vervanging van militaire capaciteiten. Samen met Duitsland en Denemarken gaat Nederland ten minste honderd Leopard 1 A5-tanks aan Oekraïne leveren. Bij de aankondiging van dit initiatief werd de Leopard 1 een “robuuste en assertieve, in het Westen ontworpen gevechtstank” genoemd. Dat is opmerkelijk, omdat de Koninklijke Landmacht al in 1979 is gestart met de vervanging van de Leopard 1 door de Leopard 2. De Leopard 1 was verouderd en modernisering was geen optie, werd toen gesteld. Desondanks wordt nu de Leopard 1-tank geschikt geacht om de oorlog met Rusland in ons voordeel uit te vechten.
Noodzakelijke vernieuwing
Ook als het over de F-16 gaat is er sprake van te vroege vervanging. Er wordt nu overwogen om deze gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne te leveren, die in Nederland zelf worden vervangen door de dure F-35. Echter, net als de Leopard 1 is de F-16 nu nog steeds een effectieve match in een oorlog met Rusland.
Ten onrechte werden beide vervangingsprogramma’s als noodzakelijke vernieuwing gepresenteerd. De onnodige investeringen die gepaard gingen met vervanging van dit materieel, hebben bijgedragen aan de uitholling van de krijgsmacht. Uitholling waarover admiraals en generaals zich beklagen. De belangrijkste redenen voor deze vervangingsprogramma’s waren vooral industrie- en organisatiebelangen, prestige en opportunisme.
De oorlog in Oekraïne dwingt tot een realitycheck, op basis waarvan het defensiebeleid fundamenteel moet worden herzien. Nodig is een betere toetsing van de noodzaak van vervanging van materieel. Bovendien is een beoordeling noodzakelijk of innovatie geen effectievere en doelmatigere oplossingen kan bieden. Een realistische dreigingsanalyse moet daarbij uitgangspunt zijn.
De dreiging van Rusland valt weliswaar mee, maar nieuwe dreigingen dienen zich aan door de snel escalerende rivaliteit tussen China en de VS. De inzet daarbij is de internationale orde waarvan Nederland in hoge mate afhankelijk is voor zijn welvaart. Als het komt tot een gewapend treffen, waarbij Taiwan mogelijk de inzet is, is de vraag aan de orde of Nederland daar een rol in moet spelen, gelet op de belangen die op het spel staan. Het huidige defensiebeleid voorziet daar niet in.
De noodzaak voor een fundamentele herziening van het defensiebeleid is nog niet doorgedrongen in politiek Den Haag en bij het ministerie van defensie. Daar grijpt men terug op vertrouwde dogma’s en oude reflexen en reageert men op achterhaalde inzichten. Van betekenisvolle innovatie is geen sprake. Ook is hoogstnoodzakelijke Europese samenwerking nu vooral gebaseerd op opportunisme en niet op weldoordacht defensiebeleid. Ontwikkelingen en spanningen in de wereld vragen niet alleen om een robuuste en assertieve tank voor Oekraïne, maar ook om een robuust en assertief defensiebeleid voor Nederland.
Lees ook:
Nederland koopt oude tanks voor Oekraïne
Samen met Duitsland en Denemarken wil Nederland de Oekraïense strijdkrachten al heel snel voorzien van zeker honderd Leopard-1-tanks.
Als de oorlog in Oekraïne lang duurt treft dat ook Nederland. Daar zijn we niet op voorbereid
De Watersnoodramp, de pandemie, de oorlog in Oekraïne, Nederland is slecht voorbereid op worstcasescenario’s, waarschuwt Theo van den Doel, veiligheidsdeskundige en oud-Kamerlid.
Wetsvoorstel CDA, VVD en SGP: Leg 2-procentsnorm Navo voor defensiegeld wettelijk vast
Drie Kamerfracties komen met een wetsvoorstel om de uitgaven voor defensie voor langere tijd te verankeren. Zo moet de krijgsmacht minder gevoelig worden voor de grillen van de politiek.
