Het lot van de patiënt mag niet zo sterk in handen van familie liggen

Mijn oprechte complimenten voor de krant in de afgelopen periode. Ik struikel alleen wel over de inbreng van Hein Mijnssen en Miriam de Bontridder over euthanasie onder het kopje ‘Alleen de patiënt weet of lijden ondraaglijk is’ (Opinie, 6 mei).

Een paar punten. Stel, een patiënt komt bij de dokter, pijn in de knie. Ondraaglijk volgens de patiënt. Patiënt wil een nieuwe knie. Op dat moment zal de dokter toch even willen kijken en een eigen oordeel geven of een knieoperatie wel of niet nodig is en bespreken welke risico’s eraan verbonden zijn.

Er zal dus altijd interactie zijn tussen dokter en patiënt over de vraag of het lijden ondraaglijk of uitzichtloos is. Met andere woorden: is er geen andere oplossing voor het probleem? Hoe kan het dat twee intelligente mensen denken dat deze interactie bij het vraagstuk van euthanasie niet aan de orde zou mogen zijn?

Selectief

Het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt wordt nogal selectief aangevoerd als argument. In de onderhevige casus had de betrokken mevrouw aangegeven dat ze niet naar een verpleeghuis wilde. Die wens is terzijde geschoven: ze is toch naar het verpleeghuis gegaan en het verpleeghuis heeft haar toch ­opgenomen. Op het moment dat iemand zelf niet meer kan verwoorden wat de gewenste oplossing is (eu­thanasie), zal dit door anderen onder woorden worden gebracht, meestal familie.

De wens (van derden) om nu uitvoering te geven aan een eerder gemaakt euthanasieverzoek is dan gebaseerd op interpretaties van observaties, zoals bijvoorbeeld onrustig gedrag, met daaraan verbonden een conclusie (ze wil nu dood) die door de betreffende persoon zelf niet meer kan worden getrokken of gecorrigeerd. In de wilsverklaring van de betreffende persoon is dit niet opgenomen.

Ooit geschreven

De impact van de stellingname van de twee schrijvers is enorm: een ooit geschreven schriftelijke wilsverklaring kan, zonder dat de patiënt dat nog weet, door derden worden gebruikt om het leven te beëindigen. Dit gaat echt heel erg ver en legt een bom onder de wilsverklaringen als uiting van de vrije wil van een patiënt.

Er zou bij elke wilsverklaring een disclaimer moeten worden toegevoegd: let op, wanneer u niet meer in staat bent zelf mondeling uw wil tot euthanasie kenbaar te maken, kan deze verklaring door derden gebruikt worden om uw leven te beëindigen.

Lees ook:

Alleen de patiënt kan beoordelen of zijn lijden ondraaglijk is

De recente uitspraak van de Hoge Raad is overtuigend, maar roept ook vragen op, aldus Hein Mijnssen (emeritus hoogleraar burgerlijk recht en oud-raadsheer in de Hoge Raad) en Miriam de Bontridder (raadsheer plv. bij het Gerechtshof Amsterdam).