Het is wrang voor de kiezers van Erdogan dat ze deels door zijn toedoen slachtoffer van de ramp zijn geworden

Terwijl ik woensdagmiddag deze woorden tikte, naderde de hulpactie voor de aardbevingsslachtoffers in Turkije en Syrië de grens van 45 miljoen euro (hoogste opbrengst ooit was aardbeving en tsunami Azië in 2004 met 208 miljoen). Natuurlijk is het hartverwarmend om te constateren dat Nederland zich mobiliseert om de mensonterende omstandigheden te verzachten waarin mensen in het rampgebied moeten overleven. Het leed in de getroffen regio is immens en heeft ons vanaf dag één diep aangegrepen.

‘Je gaat niet dood door het schudden van de aarde, maar omdat een dak op je hoofd valt’

Woensdagochtend bij het ochtend-tv-programma van WNL kwam hoogleraar humanitaire hulp Thea Hilhorst ons verzekeren dat het ingezamelde geld op de juiste plek terecht zal komen: Giro 555 is een van de meest gecontroleerde inzamelingsorganisatie ter wereld.

Maar ze had ook een andere, meer ongemakkelijke boodschap. Het woord ‘natuurramp’ gebruikte ze nooit, vertrouwde ze ons toe, en als een van haar studenten dat wel doet, ‘krijgt hij onmiddellijk een rode streep erdoorheen’. Wat volgde kon bijna als een provocerende stelling klinken maar stemde wel tot nadenken als het om de Turkse situatie gaat: “Deze ramp is natuurlijk wel een stukje natuur en een aardbeving komt van de natuur. Maar je gaat niet dood door het schudden van de aarde. Je gaat dood omdat een dak op je hoofd valt.”

Waar Thea Hilhorst op doelde weten we intussen wel: als de voorschriften over aardbevingen waren gerespecteerd tijdens de Turkse bouwwoede van de laatste twintig jaar (bevolking groeide met 16 miljoen mensen) had deze ramp nooit de omvang gekregen die we nu kennen. Door fraude, corruptie, verduistering van miljarden die voor veilige bouw waren bestemd, zijn gebouwen buiten de wettelijk seismische normen neergezet. Tal van hen zijn op 6 februari in een klap ingestort. Deze gigantische malversatie gebeurde onder het toeziend oog en soms actieve participatie van een regime dat je niet anders dan kwaadaardig kunt kwalificeren. En aan het hoofd van dit regime staat president Recep Tayyip Erdogan.

Kwaadaardigheid

Over de man die de toenmalige bondskanselier Merkel ooit van ‘nazi-methodes’ beschuldigde en president Macron van ‘geestelijk gestoordheid’, weten we al heel veel. Zijn nepotisme en corruptie, zijn dictatoriale trekken en onverdraagzaamheid hebben de vrijheid gekost aan duizenden Turkse burgers, van journalisten tot advocaten, van ambtenaren tot docenten. Zijn hand- en spandiensten aan Vladimir Poetin (Zweden niet in NAVO) bevestigen alleen zijn kwaadaardigheid.

Nu lijkt het tij door de aardbeving te keren en de volkswoede zich tegen hem te richten. Maar het Turkse volk zal de naakte waarheid moeten aanschouwen: al 21 jaar heeft een meerderheid van de Turkse kiezers Erdogan en zijn AK-partij aan de macht gebracht en gehouden. Dit ondanks zijn groeiende repressieve uitspattingen en cynische handelingen. De AK-partij won in die 21 jaar vijf nationale verkiezingen, Erdogan kreeg drie premiermandaten en werd twee keer als president gekozen.

Wrang is het voor sommigen van zijn kiezers nu wel dat ze deels door zijn toedoen slachtoffers van een natuurramp zijn geworden. In mei aanstaande kunnen Turkse kiezers alsnog deze potentaat zijn macht afnemen. En voor ons rest niets anders dan doneren, wetend dat, voor een deel, dit geld de fouten van Erdogan enigszins moet repareren.

Drie keer per week werpt columnist Sylvain Ephimenco zijn blik op de actualiteit. Lees zijn columns hier terug.