Het leven van een paard op stal sluit niet aan bij zijn natuurlijke behoeften. En dat is schadelijk. Dierethicus Willem Vermaat dringt aan op ingrijpende stappen.
Met Jumping Amsterdam bood Nederland vorige week weer een groot podium aan de paardensport. Ondanks toenemende kritiek de laatste jaren, is de sport nog steeds een florerende en dieronvriendelijke miljoenenindustrie. De paarden zijn pas geholpen als de sport wordt afgeschaft.
Ongetwijfeld zullen veel paarden in de topsport aan goed voedsel en goede zorg weinig gebrek hebben. Eigenaren en ruiters willen immers een prestatie leveren met deze dieren. Het probleem is fundamenteler, en dat is dat de dieren in gevangenschap leven. Als je dieren opsluit, zou het er nog eens bij moeten komen dat je ze slecht verzorgt.
De meeste paarden in Nederland staan verreweg het grootste deel van de dag op stal. Een golden retriever in een gemiddelde keuken heeft meer bewegingsvrijheid, maar toch zal een hondeneigenaar die een golden retriever 20 uur per dag in de keuken opsluit op minder sympathie kunnen rekenen dan een paardeneigenaar die zijn of haar paard even lang op stal zet.
Dat we als maatschappij minder verontwaardigd zijn over paarden in stallen, komt doordat we het gebruik van dieren in de wereld waarin we opgroeien als normaal zien. We eten varkens, drinken koeienmelk en gebruiken paarden om op rijden. En na het paardrijden breng je het dier terug naar de stal.
Hoe dieronvriendelijk dit is, wordt duidelijker als je stilstaat bij de natuurlijke behoeften van een paard. Een paard in de natuur leeft in een kudde en staat niet langer dan een uur stil. Het dier heeft geen vast slaapritme, maar slaapt korte periodes tussen de bedrijven door, en is verder veel in beweging. Veertien uur per dag is het bezig met grazen. Veel gedomesticeerde paarden krijgen maagzweren, omdat ze te lang geen ruwvoer binnenkrijgen, waardoor de zure maaginhoud onvoldoende gebufferd wordt.
Je kunt een paard voldoende beschikking over ruwvoer geven om maagproblemen proberen te voorkomen. Er zijn echter veel meer zaken om rekening mee te houden, zoals hoefproblemen door te weinig beweging en rugproblemen door het rijden. De essentie van deze problemen wordt door een goede verzorging niet aangepakt. Oog voor dierenwelzijn van paarden in gevangenschap komt neer op zo goed mogelijk omgaan met problemen die ontstaan door die gevangenschap.
Het idee dat paarden voor deze gevangenschap en samenwerking met de mens zouden kiezen – iets wat voorstanders van de sport geregeld beweren – is hooguit ironisch te noemen. Paarden worden voor de sport gefokt. Dus vóór de geboorte van het dier is al door mensen bepaald hoe het leven eruit gaat zien. Het paard heeft niets te willen. Het gaat om een miljoenenindustrie die het echt niet toelaat dat gedane investeringen zich niet uitbetalen.
Er is geen paard dat zomaar een mens op zijn of haar rug toelaat. Daar gaat een proces van zadelmak maken aan vooraf, en helaas gebeurt dat niet altijd met zachte hand. Als de dieren naar de grillen van de mens zijn afgericht, gebruikt die mens instrumenten als een bit om een paard te laten weten wat het moet doen. Een ruime meerderheid van de paarden die pas bereden zijn, heeft letsel in de mond dat veroorzaakt is door het bit.
Zelfs als er geen bit gebruikt zou worden: om de sport te kúnnen beoefenen, is het dier altijd ondergeschikt aan de wil van de mens. Het zal voor de mens moeten opdraven, hoe, waar en wanneer de mens dat wil. Het paard centraal stellen betekent stoppen met de sport en het paard gewoon paard laten zijn: een kuddedier dat vrij kan bewegen in de natuur.
Lees ook:
Paarden slaan met zweep in races voortaan taboe. ‘Idioterie!’
Ophef in de draf- en rensport. De zweep mag niet meer gebruikt worden om het paard op te jagen. Dier & Recht had liever een totaalverbod gezien.
